Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ

Ο μεγάλος θεωρητικός του κινηματογράφου Γάλλος Αντρέ Μπαζέν χαρακτήριζε τις ταινίες ως παράθυρα ανοιχτά στον κόσμο. Με άλλα λόγια, υποστήριζε ότι το κάθε φιλμ δίνει στο θεατή τη δυνατότητα να παρατηρήσει, να προβληματιστεί, να μάθει, να δεχτεί ή να απορρίψει πληροφορίες και γνώσεις. Για να συμβούν όλα αυτά, βασική προϋπόθεση _εκτός φυσικά από την παρουσία θεατών που θα έχουν τη διάθεση και την οικονομική δυνατότητα να παρακολουθήσουν ένα έργο_ είναι η ύπαρξη αιθουσών που διαθέτοντας τα απαιτούμενα τεχνικά μέσα θα φιλοξενήσουν τις ταινίες.
Τέτοιες αίθουσες η πόλη του Αγρινίου διαθέτει δυστυχώς μόνο δύο, δείχνοντας περίτρανα και με αυτό τον τρόπο την πολιτιστική πενία της. Η μία ανήκει στο δήμο της πόλης και είναι υπό την εποπτεία του Πνευματικού Κέντρου. Ο δημοτικός κινηματογράφος λειτουργεί ως επιχείρηση, προσπαθώντας το πολιτιστικό προϊόν που προβάλει να μην του δημιουργεί οικονομικά ελλείμματα. Να τη η θεότητα της αγοράς για ακόμη μια φορά στη ζωή μας να ξεδιπλώνεται μπροστά μας. Έχοντας αυτό ως βασικό κριτήριο και μπούσουλα, οδηγήθηκε τα τελευταία χρόνια σε συμφωνίες τέτοιες με τις εταιρείες διανομής κινηματογραφικών έργων που του επιτρέπουν να μην αγοράζει τις ταινίες αλλά να μοιράζεται τα εισιτήρια κατά το ήμισυ με αυτές. Παρότι το οικονομικό ρίσκο σε αυτή την περίπτωση είναι μηδαμινό, το πολιτιστικό προϊόν που προβάλλεται πολλές φορές στερείται καλλιτεχνικής αξίας, όχι όμως και εισπρακτικής. Έτσι οι πολίτες του Αγρινίου τα τελευταία χρόνια είχαν τη δυνατότητα να δουν ουκ ολίγες φορές διάφορα αμερικάνικα ή ελληνικά blockbusters _έτσι λέγονται αγγλιστί οι επιτυχημένες εισπρακτικά ταινίες_, νιώθοντας και αυτοί με τη σειρά τους κοινωνοί στο ομογενοποιημένο και παγκοσμιοποιημένο πλέον πολιτιστικό γίγνεσθαι. Την ίδια ώρα φυσικά ο δήμος γέμιζε τα ταμεία του με χρήματα, νιώθοντας φαντάζομαι περισσή ικανοποίηση για την οικονομική του αυτή επιτυχία.
Όμως να που η θεότητα της αγοράς μερικές φορές μπορεί να παραγκωνιστεί στο δήμο μας, ή τουλάχιστον η χρηματική συναλλαγή να αντικατασταθεί με άλλου τύπου συναλλαγές που αποτελούν βασικά θεμέλια του πολιτικού μας συστήματος. Η πολυαναμενόμενη ταινία «Κώδικας Ντα Βίντσι», που τόσο διαφημίστηκε και στην πόλη μας από το Πνευματικό Κέντρο με αεροπανό πολυτελείας, αφίσες και δελτία τύπου, φάνταζε σαν μια ακόμη χρυσή ευκαιρία για μεγάλες εισπρακτικές πιένες από τη μεριά του δήμου. Την τελευταία στιγμή όμως ο δήμαρχος αποφάσισε να απαγορεύσει την προβολή της, με το επιχείρημα ότι οι όροι του συμβολαίου που καλούνταν να υπογράψουν είναι απαράδεκτοι και ιδιαιτέρως ειδεχθείς. Οι όροι φυσικά που καλούνταν να υπογράψουν είναι οι ίδιοι όροι που αποδέχθηκαν οι δήμαρχοι άλλων δημοτικών κινηματογράφων καθώς και οι επιχειρηματίες αιθουσάρχες σε όλη την ελληνική επικράτεια. Πόσο ειδεχθής μπορεί όμως να χαρακτηριστεί ο όρος εκείνος που θέλει να διασφαλίσει ένα περιουσιακό στοιχείο μιας εταιρείας, όπως είναι η κόπια, από μια ενδεχόμενη καταστροφή, ή πόσο απαράδεκτος μπορεί να χαρακτηριστεί ο όρος εκείνος που θέλει να διασφαλίσει τα αναμενόμενα ή προσδοκώμενα κέρδη από την τυχόν διακοπή της ταινίας; Τα επιχειρήματα που επικαλέστηκε ο δήμαρχος φαίνεται να μην είναι πιστευτά από κανένα νοήμονα κάτοικο αυτής της πόλης, μιας και είναι γνωστό ότι οι παραθρησκευτικές οργανώσεις και η επίσημη εκκλησία μάλλον θα ασκούσαν πιέσεις, αν δεν άσκησαν ήδη, για την ταινία αυτή. Είναι γνωστό επίσης ότι έχουν τον τρόπο τους να πετυχαίνουν αυτό που θέλουν, μιας και ο αριθμός και η δύναμή τους σε αυτήν την πόλη δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητος, τουλάχιστον σε αυτούς που πολιτεύονται και διεκδικούν θώκους και αξιώματα.
Με αυτήν τη συλλογιστική, την άκρως παλαιοκομματική και κοντόφθαλμη, η πόλη μας διασύρθηκε εν μέσω τηλεοπτικών παραθύρων στο πανελλήνιο, πηγαίνοντάς μας πολλά χρόνια πίσω, σε εποχές που δεν τιμούν κανέναν μας. Πραγματικά είναι απορίας άξιο πώς κάποιοι νομίζουν ότι η τοπική κοινωνία μπορεί να δεχθεί αμάσητα λογικές λογοκρισίας και πρακτικές σκοταδισμού προς χάριν εκλογικών σκοπιμοτήτων. Θα πρέπει να έχουν υπόψιν τους όσοι συναίνεσαν σε τέτοιου τύπου πρακτικές ότι για να εκλεγούν ξανά χρειάζονται και άλλες ψήφους πέρα από όσες ελέγχει η εκκλησία.
Το ζητούμενο όμως σήμερα για κάθε σκεπτόμενο πολίτη και με αφορμή το γεγονός αυτό της λογοκρισίας, είναι να ανοίξει τα μάτια του και να αντιληφθεί ότι η πόλη και κατ’ επέκταση η ζωή μας έχει διαβρωθεί είτε από τον ανορθολογισμό των νόμων της ελεύθερης αγοράς και της αρπαχτής, όπου τα πάντα πουλιούνται και αγοράζονται (το παράδειγμα ανέγερσης πολυώροφων οικοδομών μπροστά στο εκκλησάκι του παλιού Αγίου Χριστοφόρου _σημείο αναφοράς για την πόλη μας_ είναι χαρακτηριστικό της πολιτικής που ακολουθείται εδώ και χρόνια από τους κρατούντες), είτε από τα βαλτόνερα πάσης φύσεως φονταμενταλισμών, μυστικισμών, συνωμοσιολόγων, που καταδυναστεύουν τις ζωές μας. Και τα δύο αυτά προσωπεία αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η συστηματική πάλη εναντίον αυτών είναι και επιτακτική αλλά και βασική προϋπόθεση για την κοινωνική χειραφέτησή μας.

Του Στέλιου Μερμίγκη