30 Ιουνίου 2007

Ο πολιτισμός της χωματερής - Απορήματα περί απορριμμάτων




του Χάρη Ταμπάκη

Αν ποτέ κανείς βρεθεί στο δρόμο για Θέρμο και περάσει από την Αγία Σοφία (ελληνιστί: Μό­κι­στα) αξίζει να σταθεί για να πα­ρατηρήσει το συ­γκρότημα των ναών που βρί­σκονται στο κοι­μη­τήρι του χωριού. Τόσο ο κύ­ριος ναός του Α­γί­ου Νικολάου, όσο και ο να­ΐ­σκος των Τα­ξι­αρ­χών που ακου­μπά­ει πάνω του, ξε­χωρίζουν όχι μό­νο για τα μορφολογικά αλλά και για τα δο­μι­κά τους στοιχεία.

Ιδιαίτερο στοιχείο της τοιχοποιίας τους απο­τε­λεί η χρήση λαξευτών ογκόλιθων οι οποίοι προ­έρ­χονται από το αρχαίο ιερό της «Ηγεμό­νης Αρ­τέμιδος», πάνω στο κρηπίδωμα του ο­ποί­ου θα πρέπει να χτί­στη­καν οι χρι­στια­νι­κοί να­οί. Πρόκειται για συνήθη τακτική που ίσχυ­σε στο παρελθόν, να χρησιμο­ποι­είται δη­λα­δή αδί­στα­κτα αρχαιότερο υλικό για νέες κα­τα­σκευ­ές. Κα­ταστροφική τακτική, από τη μια, η οποία ό­μως ενέχει ένα είδος σοφίας, από την άλλη. Ποια είναι άραγε αυτή;

Τα ανθρώπινα κατασκευάσματα δεν προο­ρί­ζο­νται να αντέξουν για πάντα. Φθείρονται από την πολ­λή χρήση και τον καιρό ή αχρηστεύ­ο­νται διότι εκλεί­πει κάποια στιγμή η σκοπιμό­τη­τά τους. Τότε με­ταβάλλονται σε σκουπίδια, σε ά­χρηστα δηλαδή υλικά.

Ο κανόνας αυτός, βέβαια, δεν ισχύει πα­ντού και πά­ντο­τε με την ίδια ένταση. Ο έμβιος φυ­σικός κό­σμος διακρίνεται από έντονη παρα­γω­γική, ακόμη και τεχνική δρα­στη­ριότητα, στα α­ποτελέσματα της οποίας όμως δεν παρα­τη­ρεί­ται συσσώρευση άχρηστων υλικών. Χαρα­κτη­ριστικό των φυσικών αυτών διεργασιών εί­ναι ότι τα υλικά κατάλοιπα κάθε δραστη­ριό­τη­τας αξιοποιούνται από άλλους οργανισμούς σε μια νέα παραγωγική αλυσίδα. Με τον τρόπο αυ­τό η Φύση μας προσφέρει ένα σημαντικό δί­δαγ­μα: ότι το σύνολο της ζωής πάνω στη γη στη­ρίζεται σε ένα είδος συμβιωτικής ανάπτυ­ξης. Δε θα μπορούσε να ισχύει το ίδιο και για τον άνθρωπο;

Η ιστορική και ανθρωπολογική εμπειρία μάς ε­πέτρεψε να γνωρίσουμε πολιτισμούς οι οποίοι ε­πεφύλασσαν στο συμβιωτικό τους χαρακτήρα ιδιαίτερη αξιολογική θέση. Αρκεί να σκεφθεί κα­νείς τις θεοποιήσεις ζώων ή φυσικών στοι­χεί­ων στις ανά τον κόσμο μυθολογίες για να κα­ταλήξει στο παραπάνω συμπέρασμα. Ο σεβα­σμός στο φυσικό και στο έμψυχο περιβάλλον ήταν έτσι έμμεσα θεσμοθετημένος σε άλλες κοι­νωνίες. Ο σημερινός δυτικός πολιτισμός δε φαί­νεται να κινείται στο ίδιο μήκος κύμα­τος. Αυ­τός αναπτύχθηκε καλλιεργώντας τη ρή­ξη με το φυσικό στοιχείο μέσα από την έκρηξη της τεχνολογίας και του οικονομικού ανταγω­νι­σμού. Η «ελεύθερη» οικονομία της κεφα­λαι­ο­κρα­τίας και του καταναλωτισμού ηγεμονεύει πλέ­ον όλους τους υπόλοιπους τομείς της αν­θρώ­πινης δραστηριότητας και κατευθύνει τις τε­χνολογικές επιλογές των ανθρώπων. Η προ­ε­ξάρ­χουσα οι­κονομική σκοπιμότητα τελικά με­τέ­τρεψε τον πο­λιτισμό μας σε πολιτισμό της χω­ματερής.

Ας μην αναφερθούμε προς το παρόν στη μό­λυνση της α­τμόσφαιρας και των υδάτινων πό­ρων. Ας εγκύ­ψουμε σε κάτι πιο συνηθισμένο και πιο κα­θη­με­ρι­νό: τα στερεά απορρίμματα.

Το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων που παράγουμε καθημερινά προέρχεται από προ­ϊόντα που έχουν παραχθεί με τη λογική της μιας χρήσης. Αρκεί, για παράδειγμα, να σκε­φτού­με τις περίφημες ατομικές συσκευασίες μιας χρήσεως. Οι συσκευασίες αυτές προ­ωθή­θη­καν με αλματώδεις ρυθμούς και στη χώρα μας από τη δεκαετία του ’70, συνοδευόμενες από το αφανέστερο ίσως προϊόν-φετίχ του νέ­ου καταναλωτικού τρόπου ζωής που άρχισαν να υιοθετούν οι γονείς μας κατά την ίδια δε­κα­ε­τία: την πλαστική σακούλα του εμπορίου. Σ’ αυ­τήν υλοποιείται εμβληματικά η βασική ιδέα: Τη χρη­σιμοποιείς προσώρας και μετά την πε­τάς. Η ίδια λο­γι­κή εφαρμόζεται προοδευτικά και στον τρόπο πα­ραγωγής των διαφόρων συ­σκευ­ών: περιο­ρί­ζο­νται διαρκώς τόσο ο χρόνος της χρήσης τους όσο και η δυνατότητα επι­σκευ­ής και πα­ρά­τασης της λειτουργίας τους. Στην κατεύ­θυν­ση αυτή πολλαπλασιάζεται διαρ­κώς η μάζα των α­πορριμμάτων που παράγουμε καθημερινά με τον τρόπο ζωής μας.

Ήταν πάντοτε έτσι; Ας δούμε μερικά αντι­πα­ρα­δείγματα:

Αγοράζοντας παλιότερα από το μπακάλη ή α­πό τη λαϊκή, η νοικοκυρά χρησιμοποιούσε το κα­ροτσάκι της ή το καλάθι για να μεταφέρει τα ψώ­νια ― όχι πλαστικές σακούλες.

Τα περισσότερα τρόφιμα συσκευάζονταν σε με­γάλα δοχεία, από τα οποία αποσπόταν η επι­θυ­μητή ποσότητα για να πωληθεί σε χάρτινο πε­ριτύλιγμα ― οι ατομικές συσκευασίες ήταν πε­ριορισμένες.

Λειτουργούσε η διαδικασία επιστροφής των γυ­άλινων (π.χ. στο νερό, στο γάλα, στη μπύρα, στο κρασί) και μεταλλικών συσκευασιών (π.χ. στο υγραέριο) για επαναχρησιμοποίηση ― οι γυ­άλινες φιάλες σήμερα τείνουν να αντι­κα­θί­στα­νται από πλαστικές.

Τα περισσότερα οχήματα αγοράζονταν με προ­οπτική εικοσαετίας, δεδομένου ότι αφενός κό­στιζαν περισσότερο και αφετέρου είχε ανα­πτυ­χθεί και επαρκές δίκτυο επισκευαστών ― σή­μερα περιορίζεται διαρκώς από τις εταιρίες τό­σο η δυνατότητα επέμβασης μη εξειδι­κευ­μέ­νων συνεργείων όσο και η παραγωγή ανταλ­λα­κτι­κών.

Το συμπέρασμα είναι ότι συστηματικά ο σύγ­χρονος καταναλωτικός πολιτισμός καλλιερ­γεί τη συνήθεια της εφήμερης χρήσης και της απόρ­ριψης. Εκεί που οι πρόγονοί μας επι­βί­ω­σαν γενιές ολόκληρες διατηρώντας και ξανα­χρη­σιμοποιώντας με τον τρό­πο τους υλικά και αντικείμενα που έπαιρναν από το περιβάλλον, εμείς κόβουμε διαρκώς τους λώρους αυτούς και χρησιμοποιούμε το πε­ριβάλλον σαν πρό­σφο­ρο πανδέκτη αποβλή­των.

Έτσι σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν 776 πα­ράνομες χωματερές σε ενέργεια (επίσημα έ­χουν «κλείσει» περίπου άλλες 1850), από τις ο­ποίες στην Αιτωλοακαρνανία λειτουργούν πε­ρί­που 30. Όπως προβλέπεται η χώρα μας θ’ αρ­χί­σει να δέχεται πρόστιμα γι’ αυτές το 2008 από το Ευ­ρωπαϊκό Δικαστήριο. Και η κατάστα­ση αυτή βέ­βαια γίνεται πολύ πιο αφόρητη στις λε­γό­με­νες «τουριστικές περιοχές» και δη στα νη­σιά. Θυ­μάμαι μια όμορφη παραλία στα βό­ρεια της Κα­λύμνου όπου το κύμα έσκαγε και λί­κνιζε ό,τι σκου­πιδαριό κουβαλούσε από χω­μα­τερή της Λέ­ρου, η οποία εκτεινόταν μέχρι δί­πλα στη θά­λασ­σα.

Να κλείσουν οι παράνομες χωματερές, α­φού το ζητάει και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Από κει και πέρα όμως χάσκει η κραυγαλέα απου­σί­α πε­ραι­τέρω πολιτικής και βούλησης, η οποία δια­πι­στώ­νεται στο γε­γονός ότι δεν έχει εκπονηθεί από τις πολιτικές αρχές κα­νένα σχέδιο πε­ρι­ο­ρι­σμού των αποβλήτων. Δεν υπάρχουν για πα­ρά­δειγμα:

Μια επιθετική πολιτική περιορισμού των συ­σκευ­ασιών μιας χρήσης, μέσω π.χ. περιβαλ­λο­ντικού φό­ρου ή σταδιακής κατάργησης.

Μια πολιτική υποχρεωτικής ανακύκλωσης των ρυ­πο­γό­νων προϊόντων από μέρους των ε­πι­χει­ρή­σε­ων παραγωγής τους (αυτοκίνητα, η­λεκ­τρο­νι­κές συσκευές κλπ.).

Ένα σχέδιο εκτεταμένης χρήσης ανακυκλω­μέ­νου χαρτιού στις υπηρεσίες του δημόσιου το­μέ­α και υπο­χρέ­ωση ανακύκλωσης των άχρη­στων υλικών α­νά έτος.

Γενική απαγόρευση της χρήσης μη ανα­κυ­κλώ­σιμου και μη βιοδιασπώμενου πλαστικού.

Η εγκατάσταση μη ρυπογόνων συστημάτων χα­μη­λού ενεργειακού κόστους σε όλο το δη­μό­σιο το­μέα (χρήση φυσικού αερίου, λαμπτή­ρων χα­μη­λής κατανάλωσης κλπ.).

Μια εκπαιδευτική πολιτική που θα ασκήσει στην πρά­ξη τους νέους πολίτες στην περιβαλ­λο­ντι­κή ευαισθησία που απαιτούν οι καιροί μας.

Κάποια από τα παραπάνω σίγουρα δεν α­κού­γο­νται ευχάριστα στ’ αυτιά των αδιάφορων φα­να­τικών της κα­τα­νάλωσης και ελάχιστα απα­σχο­λούν τους και­ροσκό­πους πολιτικούς κα­ριέ­ρας που δι­αθέ­του­με. Όσο για τους παράγοντες των μεγάλων επιχειρήσεων, αυτοί είναι απα­σχο­λημένοι με το να αυξήσουν τις πωλήσεις των προϊόντων τους, βαφτίζοντάς τα ακόμη και «πράσινα». Εδώθε πουλάμε τον «πράσινο» του­ρι­σμό μας και καπιστρώνουμε τον Αχελώο, ε­κεί­θε ο Μπους κηδεύει το Πρωτό­κολ­λο του Κιό­το και παίζει στα δάχτυλα την Ευρώπη.

Εντωμεταξύ εμάς, χωμένους μέσα στα τσι­μέ­ντα και με τα κλιμα­τι­στικά των γειτόνων να μη μας αφήνουν να κλεί­σουμε μάτι τη νύχτα, μας έχουν ζώσει για καλά τα φίδια.

24-06-2007, για τη Pωγμή

WELCOME TO DRYLAND Ή ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ ΣΤΟ ΞΗΡΟΜΕΡΟ

Μια Κυριακή πρωί ξεκίνησα κι εγώ, όπως φαντάζομαι αρκετοί συμπολίτες μας, να προμηθευτώ τον κυριακάτικο τύπο, είτε από συνήθεια είτε από ανάγκη είτε για τα «εντόσθια» των εφημερίδων είτε για όλα αυτά μαζί, και ξαφνικά πέφτω στο τρίτο τεύχος της Φάκας που απρόσμενα -τουλάχιστον για μένα- βγήκε στην κυκλοφορία, μιας και περίμενα την έκδοσή της πριν από ένα μήνα και έκτοτε έχασα τα ίχνη της. Έκπληκτος διαπιστώνω τον όγκο της που τίποτε δεν είχε να ζηλέψει από τα μεγάλα αθηναϊκά φύλλα και αγχώνομαι για το πότε θα τα διαβάσω όλα τούτα. Ξεφυλλίζω με λαχτάρα τις σελίδες της Φάκας για να δω πρωτίστως αν δημοσιεύτηκε το δικό μου κείμενο και με έκπληξη διαπιστώνω ότι υπάρχει ένας θεματικός φάκελος με τίτλο Το νέο χωροταξικό σχέδιο για τον τουρισμό που πρότεινε ο υπουργός Δημοσίων Έργων -τώρα για τον όρο περιβάλλον θα σας γελάσω-, που περιλαμβάνει και τα δυτικά παράλια του νομού μας. Ωραία, λέω, επιτέλους τουρίστες και στο Ξηρόμερο. Όμως, συνεχίζοντας την ανάγνωση, αντιλαμβάνομαι πως τα πράγματα δεν είναι όπως τα φαντάζεται ο καλοπροαίρετος και αφελής πολίτης, δηλαδή εγώ. Σταματάω όμως το διάβασμα γιατί όπως σας είπα είναι και τεράστιο το ρημαδοθέμα, σκέφτομαι και με το πίσω μέρος του μυαλού μου ότι ο Τηλιγάδας είναι και λίγο αναρχοαυτόνομος και γι’ αυτό απρόσμενος και απρόβλεπτος, έχει κηρύξει και ανένδοτο στον νομάρχη, τα έχει βάλει κατά καιρούς και με τον Σουφλιά, τον μόνο όπως διαβάζω στις σοβαρές εφημερίδες που κάνει έργο στην κυβέρνηση, και λέω άσ' το για αργότερα το θέμα, και το άφησα. Εκείνο όμως δεν μ’ άφησε. Σαν κουνούπι γύρω από το αφτί μου βούιζε, και εξηγούμαι αμέσως τι εννοώ.

Ανοίγω ένα απόγευμα το ραδιόφωνο -λάτρης γαρ του μέσου- για ν’ ακούσω μουσική από τον Μελωδία -γιατί δεν ακούμε ό,τι και ό,τι- και αντί για τραγούδια του Σωκράτη και του Θανάση ηχούν στ' αφτιά μου δύο φωνές κάποιων «περίεργων» που μιλάνε και αυτοί για το εγκληματικό για το περιβάλλον νέο χωροταξικό πλάνο για τον τουρισμό που κατέθεσε ο Σουφλιάς. Κοίτα να δεις, λέω, ο Τηλιγάδας πρωτοπόρος στην ανάδειξη του συγκεκριμένου θέματος. Όμως και αυτοί οι τύποι περίεργοι μου φάνηκαν. Ο ένας δημοσιογράφος στο περιοδικό Γαλέρα, γνωστών αριστερών αντιλήψεων, και ο έτερος γνωστός τοπογράφος και ενεργός πολίτης που κάθε λίγο και λιγάκι ανακατεύει τα πράγματα πότε με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, πότε με τα αυθαίρετα, πότε με την κακοποίηση του περιβάλλοντος. Όπως καταλαβαίνετε, και μουσική δεν άκουσα και διαπίστωσα για ακόμη μια φορά ότι κάτι περίεργοι τύποι από το χώρο φυσικά της αριστεράς -από πού αλλού θα ήταν άλλωστε- θέλουν να φρενάρουν την πολυπόθητη ανάπτυξη του νομού μας και όχι μόνο. Η ιστορία βέβαια έχει και συνέχεια, γιατί όπως σας είπα το θέμα όλο λέω να το αποφύγω και όλο με κυνηγά.

Στο ένθετο περιοδικό του σαββατιάτικου φύλλου της Καθημερινής ΟΙΚΟ -τι τις θες, ρε μεγάλε, κι εσύ τις εφημερίδες αφού σε χαλάνε; θα αναρωτηθεί δικαίως κάποιος- ο δημοσιογράφος Γ. Ελαφρός, γνωστός κομουνιστής και αυτός ,της εξωκοινοβουλευτικής μάλιστα αριστεράς, είχε πάλι το ίδιο θέμα με συνέντευξη ενός εκ των αρχικών μελετητών του χωροταξικού για τον τουρισμό, ο οποίος ήταν λίβελος για το σχέδιο αυτό. Τέλος, στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία η γνωστή και μη εξαιρετέα για τις αριστερές πεποιθήσεις της ομάδα του Ιού ανέπτυξε και αυτή με τη σειρά της το θέμα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του επικείμενου αυτού χωροταξικού σχεδίου.

Απ' ό,τι καταλαβαίνω, όλες οι δυνάμεις της αριστεράς που έχουν αλώσει τα μέσα ενημέρωσης βάλθηκαν για μια ακόμη φορά να ναυαγήσουν ένα σχέδιο που τόσα χρήματα φιλοδοξεί να φέρει σε έναν τόπο φτωχό όπως ο δικός μας. Βέβαια, καταλαβαίνω ότι τα πολλά φράγκα θα τα πάρουν οι μεγαλομεσίτες, οι εργολάβοι, αλλά όπως λέει και ο πάνσοφος λαός μας, κοντά στο βασιλικό ποτίζεται και η γλάστρα. Και η γλάστρα βέβαια είναι ο ξεκληρισμένος καπνοπαραγωγός και εν γένει ο κάτοικος αυτής της τόσο παραμελημένης περιοχής, που μπορεί άνετα να πουλήσει τη γη του πλέον ως οικόπεδο και τα παιδιά του να βρουν δουλειά στον τόπο τους. Τώρα θα μου πείτε, τι δουλειά θα βρουν σε ένα τέτοιο τύπου τουριστικό μοντέλο που περιλαμβάνει ιδιόκτητες παραθεριστικές κατοικίες; Ε πώς, τι λέτε τώρα. Στην αγορά, όπως και στη δημοκρατία, δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Τα αγόρια μπορούν άνετα να δουλέψουν ως pool boy, καθαριστές πισίνων δηλαδή, έχοντας και τα τυχερά τους αν πιστέψουμε τις διάφορες ερωτικές ταινίες που περιλαμβάνουν αυτή την κατηγορία εργαζομένων στις πιο καυτές ερωτικές φαντασιώσεις των πλούσιων αλλά και συγχρόνως παραμελημένων γυναικών. Επίσης, πεδίο δόξης λαμπρό ανοίγεται για εργασία και στα υπό κατασκευή γήπεδα του γκολφ. Εκεί που κρατάγανε το φιντάνι, τώρα θα κρατάνε τα μπαστούνια του γκολφ, και εκεί που έσκυβαν για να το φυτεύουν, τώρα θα μαζεύουν τα μπαλάκια και θα κουρεύουν το γκαζόν. Από το να παίζουν μπιλιάρδα και πινγκ πονγκ στα κακόφημα σφαιριστήρια, χίλιες φορές να ασχολούνται ως εργαζόμενοι με το γκολφ, που μου διαφεύγει αυτήν τη στιγμή αν είναι ολυμπιακό άθλημα για να του δώσουμε και την πρέπουσα αίγλη, αλλά δεν νομίζω να τη χρειάζεται όταν κοτζάμ εθνάρχης μας ασχολούνταν φανατικά μ' αυτό. Τέλος, οι θυγατέρες των αφανισμένων πια καπνοπαραγωγών μπορούν άνετα να αναλάβουν την καθαριότητα των σπιτιών αυτών, και μην ξεχνάτε πως οι Ευρωπαίοι εργοδότες δεν είναι σαν εμάς. Τα 500 με 600 ευρώ θα τα παίρνουν τα παιδιά στην ώρα τους, νόμιμα με το ΙΚΑ τους και με όλα τους. Αφήστε λοιπόν τους μίζερους αριστερούς να φωνάζουν για το περιβάλλον. Εδώ, εκείνο που προέχει είναι να γεμίσουμε το στομάχι μας, έστω και με μπαλάκια του γκολφ.

ΥΓ1:

Όταν με το καλό γίνουν αυτές οι περίφημες επενδύσεις περί παραθεριστικών κατοικιών, τι θα γίνουν οι τόσες ιχθυοκαλλιέργειες της περιοχής; Τότε θα θεωρηθεί σκόπιμο να φύγουν γιατί μολύνουν το θαλάσσιο περιβάλλον ενώ τώρα όχι;

ΥΓ2:

Ακούγεται ότι μεγάλη εταιρεία προτίθεται να δημιουργήσει εγκαταστάσεις στο Πλατυγιάλι για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από καθαρό άνθρακα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον. Θα βρεθούν άραγε κορόιδα να αγοράσουν παραθεριστικές κατοικίες σε τέτοιο περιβάλλον;

ΥΓ3:

Το πόσο υδροβόρα ιστορία είναι οι επενδύσεις με τα γήπεδα γκολφ είναι λίγο πολύ γνωστή. Αυτό που δεν είναι τόσο γνωστό είναι ότι η ποιότητα και η ποικιλία του χόρτου για τα γήπεδα είναι ίδια για όλο τον πλανήτη. Αυτό σημαίνει ότι για να διατηρηθούν και να συντηρηθούν τα γήπεδα αυτά, απαιτούνται τεράστιες ποσότητες από φυτοφάρμακα, τα οποία φυσικά καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα και έχουν ενοχοποιηθεί ως καρκινογόνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επαγγελματίες αθλητές του γκολφ -υπάρχει και τέτοιο πράγμα στην Αμερική- έχουν εντάξει τον καρκίνο στις επαγγελματικές ασθένειές τους. Άντε, τυχερά τα παιδιά μας που θα δουλεύουν εκεί, μιας και θα ενταχθούν στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.

Στέλιος Μερμίγκης

ΜΙΑ ΠΡΑΣΙΝΗ ΡΩΓΜΗ

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Είναι απορίας άξιο για το ποιος ή ποιοι, πότε και πού αποφασίζουν να αφιερώσουν την κάθε μέρα του χρόνου σε κάτι. Έτσι έχουμε την ημέρα της γυναίκας, της μητέρας, του πατέρα, της ποίησης, του θεάτρου, της μουσικής, του περιβάλλοντος, του αγώνα ενάντια στο AIDS ή στα ναρκωτικά. Το δε περιβάλλον έχει -θα λέγαμε- τους πιστότερους οπαδούς. Αν στο πρόσφατο παρελθόν ασχολούνταν μαζί του κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου μόνο μερικοί ψυλλιασμένοι πολίτες με το χαρακτηριστικό προσωνύμιο του οικολόγου, σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο κόμπος έχει φτάσει απ’ ό,τι φαίνεται στο χτένι, και αναγκαστικά -έστω και για τους τύπους- ασχολούνται όλοι πια με το θέμα: από τον πρώην Αμερικανό αντιπρόεδρο Αλ Γκορ που με τις ακριβοπληρωμένες ομιλίες του ανά τον κόσμο προκαλεί ρίγη ανησυχίας αλλά και ενθουσιώδη αποδοχή των θέσεών του, όπως καλή ώρα έγινε και σε εμάς εδώ πρόσφατα, με τον πρωθυπουργό να δηλώνει ένθερμος οικολόγος και να προθυμοποιείται να αγοράσει το DVD του Αμερικανού πολιτικού, μέχρι τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ που κάνει test drive σε υβριδικά πράσινα αυτοκίνητα, και τους αντιπροσώπους των οκτώ ισχυρότερων κυβερνήσεων, τους G8, που εν πολλοίς ευθύνονται για τη σημερινή ζοφερή κατάσταση του πλανήτη.

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει σε μικρογραφία και σε τοπικό επίπεδο, με τους κατά τόπους άρχοντες και παράγοντες να μιλάνε όχι μόνο επετειακά τη μέρα αυτή, αλλά όπου σταθούνε και βρεθούνε να εκδηλώνουν το αμέριστο ενδιαφέρον τους για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη που οφείλουμε να ακολουθήσουμε.

Η πραγματικότητα όμως τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε τοπικό -που μας αφορά εξάλλου ιδιαιτέρως-, είναι εξόχως αποκαλυπτική και αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα της υποκριτικής και κατ’ επέκταση επικίνδυνης για τη δημόσια υγεία και την ποιότητα ζωής μας, πολιτικής στάσης τους.

Οι ανεξέλεγκτες χωματερές που αποτελούν αιτία πολλών πυρκαγιών και έκλυσης διοξινών καθώς και άλλων επικίνδυνων για τη ζωή ουσιών στον υδροφόρο ορίζοντα ονομάζονται με τον ακαταλαβίστικο για τους πολλούς αλλά τόσο εύηχο και επιστημονικό όρο ΧΑΔΑ: τριάντα τον αριθμό, συνθέτουν ένα εκρηκτικό μπουκέτο και στολίζουν με τον τρόπο τους διάφορες γωνιές του νομού μας.

Τα αυθαίρετα κτίσματα που ξεπερνούν τα 800 σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, όπως στη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου ή σε περιοχές κοντά στις εκβολές του Αχελώου ποταμού -οι οποίες μάλιστα προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες όπως η RAMSAR, ξεφύτρωσαν σαν μανιτάρια όλα αυτά τα χρόνια με την ανοχή των πολιτικών μας παραγόντων, επιβεβαιώνοντας το γνωστό στην πολιτική πιάτσα, ότι οι πάσης φύσης καταπατητές και αυθαίρετοι αποτελούν σημαντικό πολιτικό βαρίδι για την κάθε λογής εκλογική αναμέτρηση.

Οι παράνομες αμμοληψίες από το ποτάμι του Αχελώου καθώς και η εναπόθεση σκουπιδιών γύρω από αυτό δείχνουν το πραγματικό ενδιαφέρον μας, την ώρα μάλιστα που εντείνονται οι προσπάθειες του υπουργού Δημοσίων Έργων -και όχι φυσικά Περιβάλλοντος- κ. Σουφλιά για την επικείμενη εκτροπή του.

Η ύπαρξη αλλά και η επέκταση των δεξαμενών πετρελαίου στον Αμβρακικό, η οποία έγινε με συναινετικές διαδικασίες των γαλαζοπράσινων νομαρχιακών συμβούλων, δυναμιτίζουν όλο και περισσότερο την ήδη βεβαρημένη και από την ύπαρξη των πολλών ιχθυοκαλλιεργειών περιβαλλοντική κατάσταση του κόλπου.

Η παρουσία της καρκινογόνου ουσίας αμιάντου στα υδρευτικά δίκτυα, όπως αυτό της πόλης του Αγρινίου, καθώς και σε σχολεία, είναι μια ακόμη ενδεικτική μαρτυρία για τον απαιτούμενο σεβασμό που δείχνουν οι έχοντες την εξουσία σε αυτόν εδώ τον τόπο.

Τέλος, η παντελής έλλειψη οποιασδήποτε πολιτικής σχετικής με φιλικά μέσα μεταφοράς όπως ο σιδηρόδρομος, ακόμη και αν αυτός περιορίζεται σε τοπικό επίπεδο, δημιουργώντας για παράδειγμα μια πράσινη γραμμή μεταξύ των πόλεων του νομού μας τόσο με το αεροδρόμιο του Ακτίου όσο και με τα μέρη που σηματοδοτούν τη φυσιογνωμία του νομού μας, όπως είναι οι λίμνες και τα ποτάμια μας, και αντίθετα η προώθηση ενεργειών που ευνοούν το αυτοκίνητο, όπως η απαίτηση για δημιουργία χάραξης δρόμου γύρω από την Τριχωνίδα, συνθέτουν το περιβαλλοντοκτόνο παζλ της περιοχής μας.

Το εντυπωσιακό είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε μια περιοχή με μηδενική σχεδόν παραγωγική δραστηριότητα, ειδικά στο δευτερογενή τομέα. Σκεφτείτε τι έχει να γίνει όταν πλακώσουν και οι πολυπόθητοι επενδυτές.

Αυτό που χρειαζόμαστε άμεσα είναι μια πράσινη ρωγμή στην πολιτική καθεστηκυία τάξη πραγμάτων, τόσο στα του οίκου μας όσο και συνολικότερα στην ελλαδική -και φυσικά όχι μόνο- επικράτεια.

29 Ιουνίου 2007

ΠΕΡΙ ΕΚΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΑΧΕΛΩΟΥ




Η εκτροπή του Αχελώου αποτελεί θέμα συζήτησης εδώ και αρκετά χρόνια στο νομό μας, πολύ δε περισσότερο τώρα που η κυβέρνηση Καραμανλή μέσω του υπουργού δημοσίων έργων και όχι φυσικά περιβάλλοντος -όπως αποκαλείται- κ. Σουφλιά αποφάσισε να προχωρήσει το φαραωνικό αυτό σχέδιο.

Στην περιοχή μας πολύ συχνά ακούγονται φωνές διαμαρτυρίας που εστιάζονται στο ότι οι Θεσσαλοί θα μας πάρουν το ποτάμι, όπως ακριβώς έγινε με τα νερά του Εύηνου ποταμού και τη μερική εκτροπή του προς την Αθήνα, κι έτσι θα μείνουν τα χωράφια μας απότιστα. Φυσικά και το πρόβλημα δεν είναι εκεί, αλλά οφείλουμε να το εστιάσουμε στη συνολική και υπέρ ποίου διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Η Αιτωλοακαρνανία με την εκτροπή δεν θα έχει πρόβλημα νερού όσον αφορά την άρδευση, μιας και το τέλος εποχής της καπνοκαλλιέργειας έχει δώσει εκ των πραγμάτων τη λύση στο πρόβλημα αυτό. Πολλά αντλιοστάσια γι’ αυτόν το λόγο έχουν σταματήσει να αρδεύουν και άλλα έχουν εγκαταλειφθεί. Βέβαια, για να πούμε όλη την αλήθεια, ακόμη και τότε που τα καπνά ήταν στο φόρτε τους υπήρχαν προβλήματα άρδευσης λόγω αφενός της κακής κατάστασης των αντλιοστασίων και αφετέρου της ανεπάρκειας των αρδευτικών έργων. Φυσική συνέπεια όλων αυτών ήταν το νερό να χύνεται στη θάλασσα. Και αν όλα αυτά συνέβαιναν στο νομό μας, γιατί τα πράγματα να είναι διαφορετικά στην υπόλοιπη Ελλάδα και ιδιαίτερα στον κάμπο της Θεσσαλίας;

Το ξεκλήρισμα των μικρών καπνοπαραγωγών που βιώνει ο νομός μας, και όχι μόνο, δείχνει ξεκάθαρα το δρόμο που θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι καλλιεργητές μηδενός εξαιρουμένου, και αυτοί που καλλιεργούν το τόσο υδροβόρο βαμβάκι στη Θεσσαλία. Και ενώ υπάρχουν οδηγίες τόσο από την ΕΕ όσο και από την GGAT που αφορούν τη μείωση του αγροτικού πληθυσμού -και οι οποίες φυσικά ακολουθούνται πιστά από τις γαλαζοπράσινες κυβερνήσεις-, ο κ. Σουφλιάς επιμένει να εκτρέψει το ρου του ποταμού παρακάμπτοντας ακόμη και δικαστικές αποφάσεις.

Στην Αιτωλοακαρνανία τη δεκαετία του '80, η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και η ΕΟΚ μετά βαΐων και κλάδων εισήγαγαν την καλλιέργεια του μέλλοντος, όπως λέγανε τότε, την ποικιλία του καπνού βιρτζίνια. Η καλλιέργεια αυτή ήθελε πενταπλάσια ποσότητα νερού σε σχέση με τις παραδοσιακές ποικιλίες, καθώς επίσης και άφθονα φυτοφάρμακα και λιπάσματα. Όλα αυτά βέβαια είχαν ως αποτέλεσμα τη μόλυνση του περιβάλλοντος, αφού όλα τους κατέληγαν στον υδροφόρο ορίζοντα, καθώς επίσης και την επιβάρυνση της υγείας των καλλιεργητών, μιας και είναι κατεξοχήν καρκινογόνες ουσίες. Ο σκοπός βέβαια ήταν να ξεμπλέξουν με τις παραδοσιακές καλλιέργειες καπνού όπως τα μυρωδάτα και τα τσεμπέλια και να αφανίσουν με αυτό τον τρόπο τους μικροκαλλιεργητές.

Στη Θεσσαλία, όπου υπάρχουν παραγωγοί με τεράστιες εκτάσεις γης, φυσικά και τους συμφέρει η πολιτική αυτή του ξεκληρίσματος των μικρών παραγωγών και γι’ αυτόν το λόγο το φθηνό και άφθονο νερό που θα τους προσφερθεί από την επικείμενη εκτροπή του Αχελώου αποτελεί πηγή κέρδους για αυτούς, όποια καλλιέργεια και αν ακολουθήσουν, καθώς επίσης και για τις βιομηχανίες επεξεργασίας και μεταποίησης αγροτικών προϊόντων. Γι’ αυτόν το λόγο και ο δεξιός αγροτοσυνδικαλιστής Κοκκινούλης ζήτησε επειγόντως από τον πρωθυπουργό κατά την πρόσφατη επίσκεψη του τελευταίου στη Λάρισα να τελειώνει το έργο της εκτροπής.

Οι αναδιαρθρώσεις στον αγροτικό τομέα τις οποίες επιτάσσει η καπιταλιστική ανάπτυξη γίνονται σε βάρος του περιβάλλοντος με συνέπειες ανυπολόγιστες για τη ζωή μας. Η ρύπανση των πόλεων, των λιμνών, των θαλασσών, των ποταμών, του αέρα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου για το οποίο τόσος λόγος γίνεται πια από όλους, είναι μερικά μόνο από τα τόσα προβλήματα που προκύπτουν από την ανεξέλεγκτη και επικίνδυνη λογική η οποία θυσιάζει τα πάντα στο βωμό του κέρδους.

Η όποια πρωτοβουλία ενάντια στην εκτροπή δεν μπορεί να περιορίζεται σε αυτό μόνο το ζήτημα αλλά οφείλει να θέτει το συνολικό πολιτικό πλαίσιο που οι ίδιες οι κυβερνήσεις ούτως η άλλως βάζουν από τη μεριά τους.

Πρέπει με άλλα λόγια ο αγώνας ενάντια στην εκτροπή να έχει αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά. Να μπορεί να συνδέεται με το κίνημα των φτωχών και μικρών καλλιεργητών που μέρα με τη μέρα αφανίζονται, με το οικολογικό κίνημα που θέτει καθημερινά ερωτήματα για το τι είδους ανάπτυξη θέλουμε. Να συσπειρώνει τα λαϊκά και εργατικά στρώματα καταγγέλλοντας τις άθλιες μεθοδεύσεις των κομμάτων που ψηφοθηρούν ασύστολα τόσο εδώ στην περιοχή μας όσο και στη Θεσσαλία. Να καλεί όλο τον κόσμο να πάρει θέση στο ζήτημα, και κυρίως να εμπνέει τους πολίτες ώστε να κινητοποιηθούν προκειμένου να υπερασπιστούν την ίδια τους τη ζωή.

Ο μόνος εντέλει τρόπος για να αποτρέψουμε αυτό το έγκλημα, μιας και ο θεσμικός με τις προσφυγές στα δικαστήρια δεν φαίνεται να αποδίδει, είναι η επιτυχία και η δυναμική των κινητοποιήσεών μας απέναντι στα κάθε λογής συμφέροντα.

Πολυδεύκης Κοκκινοβασίλης

Μέλος της Ριζοσπαστικής Αντικαπιταλιστικής Συσπείρωσης Αιτωλοακαρνανίας

(ΡΑΣΑ)

28 Ιουνίου 2007

Λούρος Ουέστ


Ο Δημήτρης Ντάουλας, προϊστάμενος της Κτηματικής Υπηρεσίας του νομού μας, δείχνει άνθρωπος τίμιος και ειλικρινής που σίγουρα δεν φοβάται, όπως θα διαπιστώσετε και παρακάτω, πιστεύει στη βοήθεια του Θεού στο δύσκολο έργο που έχει αναλάβει, αγαπημένες του λέξεις είναι καταπατητές, παρανομία κι αυθαίρετα, κι αν ακόμη σ’ ένα- ενάμιση χρόνο βγαίνει στη σύνταξη και θα μπορούσε κάλλιστα να περάσει ακύμαντα αυτά τα τελευταία χρόνια της σταδιοδρομίας του, δεν διστάζει να τα βάλει με παγιωμένα συμφέροντα και νοοτροπίες σχεδόν 40 χρόνων. Στην πολύπαθη περιοχή του Λούρου όλα ξεκίνησαν όταν «οι πρώτοι σύγχρονοι πιονέροι έφθασαν σ’ αυτή την άγρια περιοχή στις αρχές της δεκαετίας του ’70, αλλά απόλυτα ικανοί και παρά τις δυσκολίες και τα ελάχιστα εφόδια που είχαν μαζί τους, κατάφεραν να επιβιώσουν σ’ αυτό το τόσο αφιλόξενο τοπίο εξοντώνοντας παράλληλα μεγάλο μέρος του ιθαγενούς ζωικού και φυτικού πληθυσμού. Σύντομα το παράδειγμά τους θ’ ακολουθήσουν κι άλλοι κι άλλοι κι άλλοι…»

Δώστε μας, κ. Ντάουλα, ένα μικρό ιστορικό της αυθαίρετης δόμησης στην περιοχή του Λούρου.

Τα αυθαίρετα κτίσματα στον Λούρο ξεκίνησαν μετά το ‘70 και κυρίως αυτή η παράνομη δραστηριότητα κορυφώθηκε γύρω στο ‘80 και συνεχιζόταν μέχρι πρότινος. Ενδέχεται μάλιστα και τώρα κάποιος να προβαίνει σε τέτοιες ενέργειες. Η υπηρεσία απ’ το 1991 που ιδρύθηκε, γιατί πριν αντίστοιχα τμήματα της Κτηματικής υπάγονταν στις αντίστοιχες ΔΟΥ, στις εφορίες δηλαδή, προσπάθησε να ελέγξει το φαινόμενο, ωστόσο όμως δεν είχαμε φθάσει σ’ ένα καλό επίπεδο. Απλώς επιβάλλονταν αποζημιώσεις αυθαίρετης χρήσης σε χαμηλά επίπεδα. Σε σημερινά δεδομένα από 60, 80 έως 250 ευρώ ετησίως το ανώτερο. Θα έλεγα εξευτελιστικά ποσά.

Γνωρίζουμε σήμερα τον ακριβή αριθμό των αυθαίρετων κτισμάτων στην περιοχή;

Είναι γύρω στα 522 κτίσματα στον Λούρο, στο νησί της Τουρλίδας και στην Τουρλίδα. Αυτά είναι που έχουν δηλωθεί στην υπηρεσία. Ενδέχεται να είναι και παραπάνω, καθώς δεν είναι όλα καταγραμμένα και γίνονται συνεχώς έλεγχοι. Εγώ υπολογίζω πάνω από 800 τα κτίσματα στην ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει ακόμη, εκτός από τις προαναφερθείσες περιοχές, το Διόνι και την Κατοχή.

Σε ποιους ανήκουν;

Είναι και υπάλληλοι, είναι περίπου απ’ ό,τι έχουμε διαπιστώσει 65 με 70 υπάλληλοι, είναι επιχειρηματίες και βεβαίως και φτωχοί άνθρωποι. Αλλά το επιχείρημα ότι είναι τάχατες άνθρωποι βιοπαλαιστές δεν ευσταθεί. Οι περισσότεροι είναι κάτοικοι του Αγρινίου, του Μεσολογγίου, του Αιτωλικού κι άλλων μεγάλων αστικών κέντρων του νομού μας.

Ευσταθεί ότι τα πρώτα κτίσματα ξεκίνησαν ως καλύβες κυνηγών και ψαράδων;

Μερικά ναι, λίγα όμως, 10 με 15 στο Μεσολόγγι. Ήταν οι περιβόητες πελάδες, οι οποίες ήταν ξύλινοι οικίσκοι με πασσάλους μέσα στη θάλασσα για να εξυπηρετούνται οι ψαράδες και ν’ αφήνουν εκεί τα εργαλεία τους. Με το πρόσχημα αυτό επεκτείνονταν συνεχώς και έφτιαχναν, στον Λούρο κυρίως, τα περίφημα φραντζάτα. Αλλά στη συνέχεια έφτιαχναν οικίσκους μέσα, και σκοπό έχουν να τα νομιμοποιήσουν, που δεν πιστεύω ότι θα γίνει ποτέ, και στη συνέχεια να κάνουν πλήρη κατοχή και να φτιάξουν πολυτελέστατες βίλες.

Τι επιπτώσεις έχει αυτή η αυθαίρετη δόμηση στην περιοχή;

Δεν υπάρχει αποχέτευση κι όλα τα λύματα πάνε μέσα στη θάλασσα, δεν έχουν τουαλέτες, παρά μόνο υποτυπώδεις, κι αντιλαμβάνεστε οι μύγες και τα έντομα τι μεταφέρουν. Είναι μια τριτοκοσμική κατάσταση που και τους ίδιους προσβάλλει, αλλά δεν εννοούν να το καταλάβουν. Σε πολλά σημεία δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στην παραλία καθώς υπάρχουν συρματοπλέγματα. Το φυσικό περιβάλλον καταστρέφεται με το κόψιμο δέντρων για το χτίσιμο των σπιτιών, τις διαμορφώσεις των αυλών κλπ. Η περιοχή είναι καταφύγιο πουλιών που ενοχλούνται από τη φασαρία, τα φώτα κλπ. Η ποιότητα που παρέχεται στους λουόμενους είναι σε πολύ χαμηλό επίπεδο.

Τι υποστηρίζουν;

Τίποτα. Δεν έχουν κανένα ουσιαστικό επιχείρημα Λένε ότι εθιμικώ δικαίω κατέλαβαν αυτό το μέρος. Εμείς τους λέμε «τι θα πει αυτό το δίκαιο, κι αν ισχύει για σας, τότε να ισχύσει και για τους άλλους 225.000 Αιτωλοακαρνάνες». Και μάλιστα, το τραγικό είναι ότι αυτή η περιοχή είναι μια από τις ωραιότερες της Ελλάδας θα έλεγα, και με την υπουργική απόφαση 22306 που αποτελεί συνέχεια της συνθήκης RAMSAR, αν αξιοποιηθεί όπως προβλέπει αυτή η υπουργική απόφαση μαζί με το φορέα διαχείρισης λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού και κάτω ρου του Αχελώου που ιδρύθηκε τώρα τελευταία, και σε συνεργασία με τους δήμους Οινιαδών, Μεσολογγίου και Αιτωλικού, θα μεταβληθεί σ’ ένα τεράστιο οικολογικό πάρκο, θα υπάρξει ανάπτυξη, τουρισμός, παρατηρητήρια, θα γίνονται επιστημονικά συνέδρια κλπ. Θα μπορούσε η περιοχή αυτή με δρόμο και ξύλινους οικίσκους, όπως συμβαίνει π.χ. στη Μάλαγα της Ισπανίας, να γίνει παράδεισος για όλους μας που θα τον κληρονομήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας και θα είχε και όφελος, αλλά οι καταπατητές δεν το αφήνουν αυτό. Το εθιμικό δίκαιο που επικαλούνται είναι ένα επιχείρημα για γέλια και για κλάματα, δεν στέκει λογικά εθιμικό δίκαιο. Δηλαδή τι; Να καταλάβω δημόσια έκταση και μάλιστα σε προστατευμένη περιοχή! Επειδή τα νερά στο Μεσολόγγι έχουν και ιαματικές ιδιότητες, θα μπορούσε ν’ αναπτυχθεί κι ο ιαματικός τουρισμός. Αλλά, βλέπετε, τώρα είναι στα χέρια κάποιων καταπατητών, οι οποίοι έχουν το θράσος να επισκέπτονται πολιτικά γραφεία και να παριστάνουν και τον αδικημένο κιόλας!

Με το εκκλησάκι που ήθελαν να χτίσουν, τι έγινε;

Ήρθαν στο γραφείο μου μετά από λίγες μέρες που ανέλαβα και μου είπαν: «Θέλουμε να χτίσουμε ένα εκκλησάκι κλπ.». Λέω: «Απ’ ό,τι γνωρίζω, το θρησκευτικό συναίσθημα του ελληνικού λαού είναι εντονότατο και όλοι αγαπάμε την εκκλησία, αλλά δεν μπορούμε να ταυτίσουμε την εκκλησία με την παρανομία. Φαντάζομαι πως ο Θεός δεν θέλει να κτιστεί αυθαίρετο κτίσμα-ναός. Έτσι, λοιπόν, αν έχετε σχέδια για εκκλησία με όλο τον τύπο κι όλη τη μονιμότητα, ελάτε να συνεισφέρω κι εγώ, αλλά όμως να εγκρίνουμε εμείς παράνομο κτίσμα για να γίνει εκκλησία, νομίζω πως κάτι τέτοιο προσβάλλει το θρησκευτικό μας πιστεύω».

Ποια θέση έχουν πάρει στο ζήτημα η Νομαρχία κι ο δήμος Οινιαδών;

Καμιά θέση. Εμείς κάναμε μεγάλη σύσκεψη, όπως κάναμε και για τις αμμοληψίες, άλλο μεγάλο θέμα αυτό, στις 16 Φεβρουαρίου στο δήμο Οινιαδών που είναι και ο αρμόδιος δήμος. Ήταν ο δήμαρχος εκεί, καλέσαμε τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, την Πολεοδομία, τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος απ’ τη νομαρχία. Ήρθε μόνο ένας εκπρόσωπος της Διεύθυνσης Πολεοδομίας, οι άλλοι δεν ήρθαν. Εμείς ζητήσαμε τη συνδρομή όλων. Ο δήμαρχος είπε: «Εμείς δεν μπορούμε να βοηθήσουμε, δεν γνωρίζουμε τα στοιχεία των καταπατητών», το ίδιο είπε και το αστυνομικό τμήμα Αιτωλικού. Προτείναμε να βγουν πρωτόκολλα καταχραστών και στη συνέχεια, τώρα τους καλοκαιρινούς μήνες, να δημιουργηθούν κλιμάκια ελέγχου μήπως και τους εντοπίσουμε και ταυτοποιήσουμε τα αυθαίρετα κτίσματα. Πάντως ουσιαστική βοήθεια από πουθενά δεν βλέπουμε.

Τα κόμματα έχουν πάρει θέση;

Καμία θέση.

Πρόσφατα επισκέφτηκε την περιοχή κι ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ.Ρακιντζής. Τι ακριβώς σας είπε;

Μετά από έγγραφα δικά μας προς την επιθεώρηση αλλά και προς τον κ. Ρακιντζή, ήρθε ο ίδιος εδώ, είδε, διαπίστωσε, κι ενώ στην αρχή είχε πει ότι ναι μεν θα πέσουν τα συρματοπλέγματα, αλλά ότι είναι δύσκολο να γκρεμιστούν όλα τα κτίσματα και θα δούμε τι θα γίνει, με έγγραφό του εκ των υστέρων επισήμανε ότι η συνεργασία μας είναι αγαστή, πορευόμαστε σωστά σ’ αυτό το θέμα, ότι έκανε τις εισηγήσεις του και θα δούμε τα αποτελέσματα.

Εκκρεμεί κάποια καταδικαστική απόφαση απ’ τα ευρωπαϊκά δικαστήρια;

Αναστολή έχουμε πάρει. Νομίζω σε σύντομο χρονικό διάστημα θα επανεξεταστεί το θέμα στο ευρωπαϊκό δικαστήριο κι αντιλαμβάνεστε ότι το πρόστιμο θα είναι τσουχτερό και θα το πληρώσουν οι νομοταγείς πολίτες. Με την ευκαιρία θα ’θελα να πω το εξής. Υπάρχει ένας σύλλογος στο Νιοχώρι, ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος, με πρόεδρο τον κ. Παπαδάτο. Είναι ένας αξιόλογος σύλλογος και ο πρόεδρός του δυναμικός, παρά δε τις δυσκολίες που συναντά εκεί, δεν πτοείται και τον συγχαίρω κι απ’ αυτό το βήμα. Ο κ. Παπαδάτος μάχεται σκληρά εναντίον τους, τους καταγγέλλει προς πάσα αρχή, βοηθάει τις υπηρεσίες όπως τη δική μας, γιατί δεν μπορούμε να έχουμε παντού μάτια και επεμβαίνουμε, και στέκεται αρωγός στις προσπάθειες που κάνουμε εμείς ως υπηρεσία. Αν μιμούνταν τον κ. Παπαδάτο και το σύλλογό του πολλοί άλλοι σύλλογοι, π.χ. ο σύλλογος ιδιοκτητών ξενοδοχείων Αιτωλ/νίας, άλλοι σύλλογοι πολιτιστικοί, αθλητικοί κλπ., νομίζω τότε θα ελεγχόταν περισσότερο ακόμη αυτή η παράνομη δραστηριότητα και θα αναγκάζονταν οι πολιτικοί, ειλικρινά το λέω, να πάρουν στα σοβαρά και τους νομοταγείς πολίτες, διότι με την αδράνεια που μας χαρακτηρίζει σαν λαό, τι γίνεται; Οι παράνομοι παρουσιάζονται μπροστά στους πολιτικούς και της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ ως δυναμικός χώρος που εκπροσωπεί πολλούς ανθρώπους, ενώ στην πραγματικότητα εκπροσωπούν πάρα πολύ λίγους. Να κάνουμε έναν πρόχειρο υπολογισμό:. ας υποθέσουμε ότι είναι 800 οι καταπατητές, να τους βάλουμε επί 5 ψήφους, που δεν είναι, μας κάνει 4.000, με τους άλλους 225.000 -που σίγουρα απ' αυτούς οι 150.000 ψηφίζουν- τι γίνεται; Άρα δεν υπάρχει πολιτικό κόστος για τους πολιτικούς, νομίζω ότι η δυναμική που εκφράζεται απ’ τους συλλόγους που έχουν ιδρύσει οι καταπατητές και η αδράνεια των νομοταγών πολιτών ενισχύει το θράσος αυτών. Έτσι οι πολιτικοί υπολογίζουν τις ψήφους αυτών, κι όλες τις άλλες ψήφους των νομοταγών πολιτών τις θεωρούν δεδομένες. Με την ευκαιρία, θα ’θελα να πω πως έστειλα έγγραφο στο Πρωτοδικείο Μεσολογγίου να ελέγξει τη νομιμότητα των συλλόγων αυτών γιατί παραπλάνησαν και τις δικαστικές αρχές. Πήγαν και είπαν ότι θα είναι εξωραϊστικός σύλλογος ή σύλλογος προστασίας του περιβάλλοντος, και είναι σύλλογοι καταπατητών.

Τι ενέργειες κάνατε εσείς απ’ τη στιγμή που αναλάβατε υπηρεσία;

Το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να υπερδιπλασιάσουμε το πρόστιμο. Το πήγαμε 600 ευρώ, με προοπτική να φθάσει στα επίπεδα εκείνα που πρέπει. Είναι ντροπή και τα 600 ευρώ, γιατί το ποσό είναι χαμηλό κατά την εκτίμησή μας, αλλά σκεφτήκαμε ότι δεν θα ήταν σωστό ευθύς εξ αρχής να το φθάσουμε στα ανώτατα επίπεδα, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε όσους έχουν ακόμη συνείδηση, να αποχωρήσουν και να φύγουν. Ήδη 10 απ’ αυτούς γκρέμισαν τα αυθαίρετα κτίσματα, το δήλωσαν στην υπηρεσία και πήγαμε εμείς και το διαπιστώσαμε. Φέτος έχουμε σκοπό να γίνει κτηματογράφηση και ν’ αυξηθεί ακόμη το πρόστιμο, σε 2-3 χρόνια μάλιστα να φθάσει σε τόσο ψηλά επίπεδα, ώστε κι απ’ αυτή την πλευρά ν’ αναγκαστούν να φύγουν. Λένε ότι το κράτος είναι εισπρακτικός οργανισμός, ότι τάχατες νομιμοποιεί την παρανομία ανεβάζοντας το πρόστιμο για να εισπράττει. Εμείς λέμε: «Όχι, φύγετε αυτήν τη στιγμή και να μην εισπράξουμε τίποτα, να ελευθερωθεί ο χώρος». Μόλις ανεβάσαμε το πρόστιμο, αμέσως οι καταπατητές κατέφυγαν στα δικαστήρια και συνεχώς αναβάλλονται αυτές οι υποθέσεις και τώρα έχουμε για τις 15 Οκτωβρίου τα πρώτα δικαστήρια όπου θα εκδικαστούν αυτές οι υποθέσεις. Ελπίζω πως δεν θα δικαιωθούν, αλλά θα δούμε.

Βγάζουμε πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής σε όσους είναι εντός της χερσαίας ζώνης, τα οποία στη συνέχεια τα στέλνουμε στη Διεύθυνση Πολεοδομίας και με απόφαση νομάρχη για να κατεδαφιστούν. Μέχρι σήμερα δεν έχει κατεδαφιστεί κανένα. Όσα είναι εντός του αιγιαλού τα στέλνουμε στην Περιφέρεια, γιατί για όσα είναι εντός της ζώνης του αιγιαλού υπεύθυνος για την κατεδάφιση είναι ο περιφερειάρχης. Αλλά μέχρι σήμερα ούτε ο περιφερειάρχης ούτε ο νομάρχης έχουν προβεί σε κάποια κατεδάφιση.

Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι δεν έγινε κάτι τέτοιο;

Προφανώς δεν θέλουν να συγκρουστούν, δεν έχουν τα κότσια να τα βάλουν μ’ αυτούς, δεν ξέρω γιατί. Η ελληνική πολιτεία και οι εκπρόσωποί της, βουλευτές, υπηρεσίες κλπ., αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες ακόμη, δεν είμαστε έτοιμοι να συγκρουστούμε με την παρανομία. Αν συγκρουστεί το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας με την παρανομία, εγώ πιστεύω ότι σ’ ένα μήνα μέσα το κράτος θα διορθώσει πάρα πολλά πράγματα. Δεν ξέρω για ποιους περίεργους λόγους τούς θωπεύει τρόπον τινά η πολιτεία. Εμείς χάνουμε εργατοώρες, και λέω χάνουμε αν κρίνουμε απ’ το αποτέλεσμα, βγάζουμε π.χ. ένα πρωτόκολλο διοικητικής απόλυσης και κατεδάφισης κι αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στα συρτάρια της Περιφέρειας και της Πολεοδομίας εδώ.

Τελευταία ενέργεια που κάναμε ήταν ότι ζητήσαμε απ’ την εισαγγελία ν’ ασκηθούν διώξεις σε βάρος των καταπατητών, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Τι προβλήματα συναντήσατε;

Είχα τηλεφωνικές απειλές κατά της ζωής μου αλλά και κατά των μελών της οικογένειάς μου. Απειλές του τύπου: «Μέτρησες τα παιδιά σου; Δεν θα βρεις τον ίδιο αριθμό αύριο το πρωί». Αυτό έγινε τους πρώτους μήνες. Κατήγγειλα το θέμα στον εισαγγελέα, στα αστυνομικά τμήματα, στην επιθεώρηση, και απεδείχθη μετά από έρευνα που έγινε πως έπαιρναν από καρτοτηλέφωνα. Είχαν δηλαδή την προνοητικότητα να μην εντοπιστούν. Το σύνολο των τηλεφωνημάτων ήταν από το Μεσολόγγι και δύο από το Αγρίνιο. Οι σύλλογοι που ίδρυσαν οι καταπατητές πήγαν στο υπουργείο ζητώντας την κεφαλή μου επί πίνακι, τη μετάθεσή μου δηλαδή, αλλά μέχρι σήμερα η πολιτική ηγεσία δεν ενέδωσε σ’ αυτή τους την απαίτηση.

Συμμάχους βρήκατε;

Πάρα πολλούς. Πρώτοι και καλύτεροι οι εκπρόσωποι του τοπικού τύπου, το σύνολο του τοπικού τύπου εκτός από δύο εφημερίδες, την Αιχμή και τη Συμπολιτεία, που οι ιδιοκτήτες τους, ο μεν κ. Στέλιος έχει παράνομο κτίσμα, ο δε κ. Μουρκούσης είχε, αλλά κάηκε. Η Συμπολιτεία -για να ’μαι δίκαιος- μια φορά έγραψε κάτι και μετά σταμάτησε. Η Αιχμή προσπάθησε 2-3 φορές να μειώσει το έργο μου και την προσφορά μου. Όμως όλος ο υπόλοιπος τύπος, ο Αχελώος, τα ραδιόφωνα επαινούν το έργο μου και πρέπει ν’ αναφέρω εδώ και το εξής: εμείς κάνουμε τη δουλειά μας, το καθήκον μας, το αυτονόητο δηλαδή και πληρωνόμαστε γι’ αυτό, όμως δεν μπορώ να μην ευχαριστήσω όλους τους εκπροσώπους του τύπου, γραπτού και ηλεκτρονικού, οι οποίοι στηρίζουν αυτή την προσπάθεια, γιατί αν ήμουν μόνος μου θα ήμουν στην απομόνωση. Επειδή είναι καχύποπτη -και δικαίως- η ελληνική κοινωνία μ’ αυτά που συμβαίνουν και βλέπει γύρω της, θα λέγανε: «Γιατί αυτός αυξάνει τα πρόστιμα; Τι θέλει; Πού το πάει;» Ενώ τώρα, με τη δημοσιότητα και τη διαφάνεια που υπάρχει στο θέμα, δεν έχουν στηρίγματα σ’ αυτό. Θα λέγανε δηλαδή: «Μήπως θέλει κάτι παραπάνω και μας εκβιάζει;» Τώρα τέτοια επιχειρήματα δεν έχουν. Άλλοι σύμμαχοι είναι ο Σύλλογος Προστασίας του Περιβάλλοντος που προανέφερα, πέρα από κει είναι η επιθεώρηση, και μάλιστα ο κ. Ρακιντζής δημοσίως επαίνεσε την υπηρεσία και εμένα, άλλοι υπηρεσιακοί παράγοντες όπως ο κ. Τζάμος, πρώην προϊστάμενος ΝΕΦΑ, και πολλοί απλοί άνθρωποι που με σταματούν στο δρόμο και επαινούν το έργο μου. Αν αυτό μορφωθεί σαν κίνημα, σε σύντομο χρονικό διάστημα θ’ αναγκαστεί η πολιτεία να επιβάλει τη νομιμότητα προς αυτή την κατεύθυνση. Γιατί αν διαπιστώσουν οι πολιτικοί ότι ο λαός θέλει τη νομιμότητα εδώ και τώρα -που είναι και φυσικό να τη θέλει- οι πολιτικοί δεν θα μπορούν να κάνουν διαφορετικά.

Τι θα γίνει από δω και στο εξής;

Θα συνεχίσουμε την κτηματογράφηση. Τώρα το καλοκαίρι θα πάνε συνεργεία στον Λούρο και θ’ αυξήσουμε όπως είπαμε τα πρόστιμα. Το πρώτο θετικό είναι ότι έχει περιοριστεί αυτό το φαινόμενο. Δεν κτίζονται πια αυθαίρετα, δεν τολμάει κανείς, πιστεύουμε ότι αναδείχθηκε το πρόβλημα στην κοινωνία καθώς πολύς κόσμος δεν το ήξερε, ηθικά είναι καταδικασμένοι στη συνείδηση του ελληνικού λαού όλοι αυτοί οι παρανομούντες, έφθασε το θέμα σε ανώτατα επίπεδα εξουσίας και ο κ. Ρακιντζής πήρε θέση υπέρ της υπηρεσίας μας εγγράφως. Οπότε, νομίζω ότι θέλει λίγο χρόνο ακόμα να ωριμάσει και θα αντιμετωπιστεί πιο δραστικά το θέμα το επόμενο διάστημα. Επαναλαμβάνω δε πως οτιδήποτε έχει καταδικαστεί στη συνείδηση του λαού, δεν έχει πολύ χρόνο ζωής. Αν υπάρξει και προεκλογική πίεση μέσα από συλλόγους και τον τύπο, θα αναγκαστούν και οι πολιτικοί ν’ αλλάξουν στάση και να πάρουν θέση.

Εμείς θα κλείσουμε περίπου όπως αρχίσαμε, με ένα μικρό απόσπασμα που μας έδωσε ο κ. Ντάουλας από την απάντηση του αρχηγού των Ινδιάνων Σιάτλ, το 1854, στον τότε Αμερικανό πρόεδρο Φράνκλιν Πιρς, ο οποίος του είχε προτείνει ν’ αγοράσει μια έκταση από τη γη των Ινδιάνων:«Ο λευκός άνθρωπος συμπεριφέρεται στη μητέρα του , τη γη, και στον αδερφό του, τον ουρανό, σαν να ήταν πράγματα που αγοράζονται, που λεηλατούνται, που πουλιούνται, όπως τα πρόβατα ή τα λαμπερά μαργαριτάρια. Η απληστία του θα καταβροχθίσει τη γη και δεν θ’ αφήσει πίσω της παρά μια έρημο. Εμείς ξέρουμε τουλάχιστον αυτό: η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο, ο άνθρωπος ανήκει στη γη».

Γιάννης Μπαζώρας


Πολλές, μικρές ενοχλητικές αλήθειες

Ξεκινώ με μιαν υποκλοπή από τον τίτλο της ταινίας του Αλ Γκορ, που αφού απέτυχε ως αντιπρόεδρος και υποψήφιος πρόεδρος των Δημοκρατικών, την είδε σκηνοθέτης, κινηματογραφικός παραγωγός, πράσινος. Η «Ενοχλητική αλήθεια» του πάντως, το ντοκιμαντέρ του που κάνει σουξέ ακόμη και στις πολιτικές και επιχειρηματικές ελίτ της Αμερικής, επιχειρεί να επικοινωνήσει τα απολύτως αυτονόητα για τον κοινό νου στο Δυτικό κόσμο: ότι η υπερανάπτυξη, η άπληστη κατανάλωση των ενεργειακών πόρων κάποια ζημιά πρέπει να προκαλεί στη γήινη ατμόσφαιρα, άρα και στο κλίμα.

Για να είμαι ειλικρινής, είμαι εξαιρετικά καχύποπτος απέναντι στα οικολογικά αυτονόητα και ιδιαίτερα στις δυνατότητες της ανθρώπινης δραστηριότητας να ανατρέψει δυνάμεις που την υπερβαίνουν, στα όρια του ηλιακού μας συστήματος κι ίσως και πέρα από αυτά. Στην πραγματικότητα ξέρουμε ελάχιστα για την ιστορία του γήινου κλίματος που προφανώς πέρασε από πολλές περιόδους υπερθέρμανσης και ψύχρανσης, πολύ πριν ο πρώτος άνθρωπος σκάσει απ’ το αυγό του. Αλλά, ακόμη κι αν υπάρχει υπερβολή στις ανησυχίες για τις ανθρώπινες επιδράσεις στο κλίμα, είμαι βέβαιος για την ικανότητα του ανθρώπινου είδους να αυτοκαταστραφεί. Να προκαλέσει, δηλαδή, εκείνες τις μεταβολές στο περιβάλλον του που θα του κάνουν το βίο αβίωτο.

Η αμοιβάδα

Δεν είμαι, βέβαια, οπαδός της οικολογίας βάθους, δηλαδή εκείνης της αντίληψης που καταλήγει στο συλλογισμό ότι το μόνο έμβιο ον που αξίζει να επιβιώσει στο γαλάζιο πλανήτη είναι η αμοιβάδα. Διότι τι είδους περιβάλλον θα υπάρχει αν συμβιώνουν μόνο το φυτοπλαγκτόν και οι αμοιβάδες; Και, εν πάση περιπτώσει, χεστήκαμε για το περιβάλλον αν δεν υπάρχουμε ως είδος. Ας ανησυχήσουν οι κατσαρίδες και οι μύκητες. Ωστόσο, κάπως πρέπει να αρχίσουμε να εξοικειωνόμαστε με τις πολλές άβολες αλήθειες που συνθέτουν τη μία που, στραμπουλιγμένα, με ισχυρές δόσεις αυτολογοκρισίας, προσπαθεί να ψελλίσει ο Αλ Γκορ κι αρκετοί άλλοι, πολύ ειλικρινέστεροι ακτιβιστές και επιστήμονες.

Ας αρχίσουμε από τα βασικά: εξακολουθούμε και ζούμε ως ληστές της φύσης από τότε που ο απώτατος πρόγονός μας σηκώθηκε στα δυο του πόδια. Ζούμε απ’ τη λεηλασία της φύσης είτε είμαστε μεγαλοεπενδυτές πετρελαϊκών εταιρειών, είτε απλώς γυρνάμε το κλειδί στη μίζα του αυτοκινήτου μας, είτε καίμε καυσόξυλα για να ζεσταθούμε στην αχανή, παγωμένη κινεζική ενδοχώρα, είτε χτίζουμε το αυθαίρετό μας σε μια περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους που αξίζει την προσοχή και την προστασία μας. Στην Τουρλίδα για παράδειγμα. Οι δόσεις της αυθαιρεσίας, βεβαίως, παίζουν το ρόλο τους και επομένως δεν είμαστε όλοι εξίσου συνένοχοι. Αλλά ας μην παρηγορούμαστε στην βολική αυταπάτη ότι η δική μας μικρή, μικροαστική ζαβολιά δεν προκαλεί μιαν αντίστοιχη μικρή καταστροφή. Κι απ’ το άθροισμα των πολλών, εκατομμυρίων και δισεκατομμυρίων μικρών καταστροφών προέρχεται μια μεγάλη.

Λεηλασία

Δεν ξέρω πόσο το σηκώνει η προλεταριακή, μικροαστική, μεσαιοχωρίτικη (ή απλώς νεκρή) ταξική σας συνείδηση να συμπεριλαμβάνεστε στους συνενόχους του αποκρουστικού αθροίσματος. Το γεγονός είναι ότι κάθε τετραγωνικό καταπάτησης που προσθέτουμε στις ακτογραμμές των θαλασσών, των λιμνοθαλασσών και των λιμνών μας, αφαιρεί ζωτικό χώρο από τα στοιχεία και τα στοιχειά της φύσης. Και κάθε τετραγωνικό προσωπικής απόλαυσης που προσφέρει το real estate της αυθαιρεσίας, αφαιρεί δυνατότητες συλλογικής απόλαυσης. Το χειρότερο είναι ότι η επένδυση στην αυθαιρεσία και την καταπάτηση, αναπτυσσόμενη συχνά εν ονόματι της εξασφάλισης των βλαστών μας, παιδιών, εγγονιών και δισέγγονων, αφαιρεί ακριβώς απ’ αυτούς τη δυνατότητα της απόλαυσης. Οι μικροί αυθαίρετοι παράδεισοι, συσσωρευμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο, μετατρέπουν το περιβάλλον σε μια οικιστική κόλαση, καταδικασμένη στην υποβάθμιση, περιβαλλοντική αλλά και οικονομική. Έτσι, η λεηλασία του συλλογικού πλούτου, μετατρέπεται σε ληστεία και του ατομικού, σ’ ένα είδος ληστρικής εκμετάλλευσης του εαυτού μας και των γόνων μας. Κι αυτό είναι μια αναπηρία της «λαϊκής» αυθαιρεσίας και της γενικευμένης μικρής ιδιοκτησίας. Όσο πιο δημοκρατική και λαϊκή γίνεται, τόσο αυτοαναιρείται. Η μεγάλη ιδιοκτησία έχει τη δυνατότητα αυτοπροστασίας από τις περιβαλλοντικές αναστατώσεις που συρρικνώνουν τα προνόμια ιδιωτικής απόλαυσης της φύσης. Μπορεί να ανέβει στην πιο ψηλή κορφή, να πάει στην πιο μακρινή παραλία, να υπερβεί τους πιο αυστηρούς περιορισμούς αδιαφορώντας για το κόστος, να επεκτείνει τα σύνορά της τόσο ώστε να απομακρύνει την ασχήμια και την υποβάθμιση. Η μικρή ιδιοκτησία, αντίθετα, όσο κατοχυρώνει την αυθαιρεσία της, τόσο συντείνει στην απαξίωσή της.

Πάρτε ένα παράδειγμα. Ας πούμε ότι είστε άνθρωπος των σπηλαίων, 50.000 χρόνια πριν την έναρξη της χριστιανικής χρονολόγησης. Κάνει ψοφόκρυο, εποχή παγετώνων γαρ, και με το κοινόβιό σας βρίσκετε ένα σπήλαιο να σας φιλοξενήσει. Έχει άπλετο χώρο και όγκο, κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας και εύκολη πρόσβαση. Είστε οι πρώτοι προνομιακοί απαλλοτριωτές του. Με τον καιρό, η φήμη του αυθαιρέτου σας ταξιδεύει. Το real estate του homo sapiens σας επιβάλει να επιτρέψετε και σ’ άλλα κοινόβια να εγκατασταθούν σε προνομιακές κοιλότητες του σπηλαίου σας, ενδεχομένως με το αζημίωτο. Οι δεκάδες γίνονται εκατοντάδες και σταδιακά, ο μικρός σας παράδεισος γίνεται μια αποπνικτική φυλακή. Κάτι σαν υπόγεια πολυκατοικία. Ο αέρας δεν φτάνει, το σπήλαιο μετατρέπεται σε κάτι μεταξύ χωματερής και βόθρου και η μικρή, αρχική αυθαιρεσία επιβίωσης εξελίσσεται σε πράξη αυτοεξόντωσης του είδους.

Homo Sapiens

Παραμένουμε homines sapientes, με ελάχιστη sapientia. Πενήντα χιλιάδες χρόνια μετά, δημιουργούμε μικρές οικιστικές χωματερές, αν και δεν έχουμε πια το άλλοθι της επιβίωσης. Μόνο το κίνητρο της απληστίας. Σας αρέσει η Τουρλίδα; Ε, σε καμιά εικοσαριά χρόνια θα σας είναι απεχθής. Σας άρεσε κάποτε ο Αστακός; Προφανώς δεν σας αρέσει το ίδιο πια. Σας αρέσει το Κάθισμα στη Λευκάδα; Όταν τα καταλύματα, οι μεζονέτες και τα ενοικιαζόμενα φτάσουν στα πενήντα μέτρα από το κύμα, σε μια ακολουθία του τύπου «μπετόν- ομπρέλα- θάλασσα», μάλλον θα προσβάλει πια την αισθητική σας. Σας αρέσουν το Δέλτα του Αχελώου, ο Λούρος, τα φλαμίνγκος, οι τουρλίδες; Αν δεν προστατευτούν από την οικιστική λεηλασία θα μετατραπούν αποπνικτικά ανθρωποστάσια.

Ενδεχομένως, το δέλεαρ της αυθαιρεσίας είναι ισχυρό. Πολύ περισσότερο που το νεοελληνικό κράτος, από κορυφής έως ονύχων (όπου όνυχες οι δήμοι και οι κοινότητες) είναι προϊόν νομιμοποίησης αλλεπάλληλων αυθαιρεσιών εις βάρος του δημοσίου πλούτου και της δημόσιας γης. Άλλοτε έναντι τέλους αυθαιρέτου, άλλοτε έναντι ψήφου και άλλοτε έναντι φορολογικών εσόδων για το κράτος και υπεραξιών για τους αυθαιρετούχους, που μεταλλάσσονται σε νομιμόφρονες ιδιοκτήτες.

ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ – ΕΝΘΕΤΟ

Το ταξίδι της Λεπτομύτας

Εγώ ντόπιος δεν είμαι και ιδιοκτησία δεν έχω κάπου στη λιμνοθάλασσα και το γοητευτικό δέλτα του Αχελώου και του Ευήνου που εκτείνεται σε 500.000 στρέμματα. Δεν ξέρω αν οι ψαράδικες πελάδες, τα ξύλινα πασαλόσπιτα που στέκονται λίγα εκατοστά πάνω από το ρηχό νερό αντανακλώντας μαγευτικά τον όγκο τους πάνω στην στιλπνή και ήρεμη επιφάνειά του, αποτελούν απειλή γι’ αυτό τον μοναδικό βιότοπο. Μαθαίνω ότι οι αυθαιρετούχοι της Τουρλίδας ανησυχούν για τα δικαιώματα κατοχής και χρήσης των πελάδων, ότι ο επιθεωρητής δημόσιας διοίκησης και οι τοπικές αρχές και οι βουλευτές αφουγκράζονται με προσοχή την ανησυχία τους, ότι το Ευρωδικαστήριο διατηρεί μια απειλή παραπομπής, χωρίς να ακούει το επιχείρημα της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής παράδοσης που εκπροσωπεί αυτός ο παλαιός λιμναίος οικισμός. Και η αλήθεια είναι ότι ο μέσος τουρίστας είναι δύσκολο να φανταστεί την περιοχή χωρίς τα λιτά, ξύλινα στολίδια της, που κάποτε ίσως αποτελούσαν υπόδειγμα ισορροπίας ανάμεσα στην ανθρώπινη επαγγελματική δραστηριότητα (των ψαράδων) και το οικοσύστημα της Τουρλίδας κι όλης της λιμνοθάλασσας.

Αλλά στο επιχείρημα, υπάρχει το αντεπιχείρημα. Η Τουρλίδα πήρε τα’ όνομά της από το ομώνυμο υδρόβιο πουλί που ενδημούσε στην περιοχή. Το λατινικό της όνομα, numenius arquata. Συγγενής της κι ένα από τα σπανιότερα είδη αποδημητικών, η Λεπτομύτα που αναπαράγεται στη Δυτική Σιβηρία και βγάζει το χειμώνα στο Μαρόκο, αφού κάνει μια σύντομη στάση στο Δέλτα του Εβρου και στο Δέλτα του Αχελώου. Οι ορνιθολόγοι υπολογίζουν ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός τους δεν ξεπερνά τα 300 πουλιά. Τα άλλα τουρλιά είναι πολυπληθέστερα, αλλά για πόσο ακόμη. Προφανώς, οι παλιότεροι κάτοικοι της περιοχής γοητεύτηκαν από αυτό το φτερωτό πλάσμα, για ν’ αποφασίσουν να συνδεθούν για πάντα μαζί του, μέσω του τοπωνυμίου της περιοχής του. Και οπωσδήποτε δεν υπολόγιζαν την απειλούμενη εξαφάνισή του. Η τουρλίδα, λοιπόν, και τα άλλα πάνω από 250 είδη πουλιών που «λεηλατούν» μαζί με τον «μέγα απαλλοτριωτή» την περιοχή, είναι συνιστώσα της φυσιογνωμίας και της ιδιαιτερότητάς της. Εχει ίδια δικαιώματα στην επιβίωση και τις μικρές απολαύσεις της στη λάσπη και τα σκουλήκια της λιμνοθάλασσας με τους δίποδους εποίκους της. Οχι γιατί το λένε οι ευρωκράτες, αλλά γιατί γνωρίζουμε πια ότι η ύπαρξή της είναι κομμάτι μιας υπερευαίσθητης ισορροπίας που στηρίζει και την ύπαρξή μας. Κρεμόμαστε κυριολεκτικά από τη μύτη της Λεπτομύτας.

Φυσιοδίφης δεν είμαι, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι το νησάκι που σήμερα έχει μετατραπεί σ’ έναν πυκνοκατοικημένο οικισμό, κάποτε ήταν ενδιαίτημα της Τουρλίδας και «σταθμός ανεφοδιασμού» της Λεπτομύτας στο μακρύ ταξίδι της από τη Σιβηρία μέχρι το Μαρόκο. Ισως κάποτε, πριν πενήντα-εκατό χρόνια, τα μικρά ψαράδικα ξυλόσπιτα να μην την ενοχλούσαν. Τώρα, είναι αντιμέτωπη με τα φώτα, τις ηλεκτρογεννήτριες, τα δίκτυα ύδρευσης, τις τηλεοπτικές κεραίες, τους προβλήτες με τα ταχύπλοα και όλα τα αξεσουάρ των μικρών παραθεριστικών απολαύσεων των εποίκων που δεν είναι φυσικά πια ψαράδες.

Θα μου πείτε: απαλλοτριωτές της φύσης αυτοί, απαλλοτριώτρια και η Λεπτομύτας, έστω και περαστική.


ΟΙΚΟΜΑΧΙΕΣ

Εγκατάσταση 83 (;) ανεμογεννητριών στη Σέριφο. Κατασκευή φράγματος στον άνω ρου του Αράχθου, στο γεφύρι της Πλάκας. Σαράντα επτά ανεμογεννήτριες στο Μέγα Όρος της Λευκάδας, πάνω από το Πόρτο Κατσίκι και τον όρμο της Βασιλικής. Αντίστοιχη επένδυση προωθείται στον Ανατολικό Πάρνωνα και, φυσικά, σε πολλά άλλα ανεμόεντα σημεία του ελλαδικού χώρου. Η ενεργοβόρα Πεσινέ δόθηκε κοψοχρονιά σε έναν γαλαζοπράσινο διαπλεκόμενο με υποσχετική τριών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας στα Αντίκυρα Βοιωτίας – 2 μονάδες φυσικού αερίου και μια με εισαγόμενο (!) άνθρακα (!).

Όλα αυτά τα επικείμενα έργα έχουν ένα κοινό σημείο: την οργισμένη αντίδραση των κατοίκων στις περιοχές που πρόκειται να χωροθετηθούν. Αντιδράσεις που επικαλούνται βεβαίως λόγους περιβαλλοντικούς, άλλοτε πραγματικούς και άλλοτε προσχηματικούς. Η προστασία της αλεπούς και των άλλων νυκτόβιων φιγουράρει στις διακηρύξεις κατοίκων περιοχών που μέχρι πριν από λίγο κρεμούσαν τα δυστυχή ζωντανά από τα κλαδιά των δέντρων. Στη Σκύρο, επιχειρώντας να αποτρέψουν μια τερατώδη εγκατάσταση 111 ανεμογεννητριών, επικαλούνται το σκυριανό αλογάκι, για το οποίο οι οικολογικές οργανώσεις τούς κατηγορούσαν ότι μέχρι τώρα το ΄τρωγαν.

Τι συμβαίνει λοιπόν; Κοντόφθαλμες αντιδράσεις μερικών οικοπεδούχων που αρνούνται τη μοναδική ελπίδα σωτηρίας του πλανήτη; Ζαμανφουτισμός και απώλεια κοινωνικής συνείδησης ορισμένων οπαδών της λογικής «όξω από την πόρτα μας και όπου θέλει ας είναι;» Απεριόριστος τοπικισμός, υποκινούμενος από μικροπολιτευτές και μεγαλοπαράγοντες; Και τέλος πάντων οι κάτοικοι της Πτολεμαΐδας και του Αλιβερίου, οι ξεσπιτωμένοι των Κρεμαστών και του Μόρνου είναι παιδιά ενός κατώτερου θεού;

Η απάντηση για όλα αυτά, όσο κι αν ηχεί σφόδρα παλαιοκομμουνιστικό, είναι ότι φταίει ο καπιταλισμός. Αν έχετε καμιά αμφιβολία, δεν έχετε παρά να αναλογιστείτε αυτό που συμβαίνει με τις συμφωνίες του Κιότο για τους περιορισμούς (sic) στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. Μαζεύτηκαν οι εκπρόσωποι των ισχυρών βιομηχανικών χωρών κι αποφάσισαν, έτσι αυθαίρετα, ποιο ποσοστό ρύπανσης αναλογεί στον καθένα. Κι όποιος ανακαλύπτει ότι του περισσεύει λίγο ποσοστό μπορεί κάλλιστα να το πουλήσει (!) στον άλλο. Με άλλα λόγια, όχι μόνο δεν κάνουν τίποτε ουσιαστικό και άμεσο για την αναστροφή του φαινομένου του θερμοκηπίου, αλλά και κερδοσκοπούν επί των ποσοστών καταστροφής του πλανήτη. Πουλάνε και τζογάρουν το μολυσμένο αέρα που θα αναπνέουμε εμείς και τα εγγόνια μας για καμιά εκατονταετία ακόμη.

Η ίδια ακριβώς λογική επικρατεί και στις προσπάθειες για προώθηση και καθιέρωση εναλλακτικών και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Πεδίον δόξης λαμπρόν για όποιον κατεργάρη μυρίζεται κέρδος με ουρά, και μάλιστα με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Διεθνείς κατασκευαστικοί οίκοι ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε τεράστια αιολικά πάρκα. Το κέρδος είναι τριπλό: χρηματοδοτούνται αφειδώς από τα ευρωπαϊκά ταμεία, πωλούν το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα σε υψηλότερες τιμές και απολαμβάνουν όλες τις διευκολύνσεις που μπορεί το κράτος να προσφέρει σε περιβαλλοντικό, χωροτακτικό και οικονομικό επίπεδο. Είναι προφανέστατο ότι η επιδίωξή τους δεν είναι ούτε η σωτηρία του πλανήτη ούτε η καθιέρωση εναλλακτικών μορφών ενέργειας ούτε βέβαια ο σεβασμός στις εκάστοτε τοπικές ιδιαιτερότητες, και γι΄ αυτό όλες οι επενδύσεις που σχεδιάζονται διακρίνονται από τον τερατώδη γιγαντισμό τους.

Αν αυτά συμβαίνουν στις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, μπορείτε εύκολα να φανταστείτε τι συμβαίνει στην ταλαίπωρη Ελλαδίτσα. Στην Ελλάδα τού κυριολεκτικά ανύπαρκτου ενεργειακού σχεδιασμού, στην Ελλάδα της αρπαχτής και του λαδώματος, στην Ελλάδα των διαπλεκόμενων αποικιακών συμβάσεων για τα έργα υποδομής, στα οποία μέχρι και η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, αγκαλιά με τη Μονή Τοπλού ανακάλυψε ότι άνετα μπορεί να κερδοσκοπήσει. Στην Ελλάδα που γέμισε με μπλε κάδους για απόρριψη ανακυκλώσιμων υλικών, που ανακυκλώνονταν βέβαια όσο διαρκούσε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα – τώρα όμως πετιούνται όμορφα και ήσυχα στις ωραίες μας χωματερές.

Εκτός πάλι αν πιστεύετε ότι είναι ικανός ο Καραμανλής με τον Σιούφα, τον Αθανασόπουλο, τον Βουρλούμη και κάνα δυο καρεκλοκένταυρους συνδικαλιστές της ΔΕΗ να σχεδιάσουν, να προωθήσουν και να εκτελέσουν μια μακροχρόνια ενεργειακή πολιτική. Πολιτική που θα σέβεται το περιβάλλον, που θα αξιοποιεί το υδατικό και αιολικό δυναμικό, που θα σχεδιάζει τη σταδιακή αντικατάσταση του θερμοηλεκτρικού δυναμικού. Πολιτική όμως που θα ξετυλιχτεί με τρόπο τέτοιο ώστε να συνδυάζει τις τοπικές με τις εθνικές ανάγκες, να συνταιριάζει την οικονομική με τη περιβαλλοντική παράμετρο, που θα λαμβάνει υπόψη της τις επιμέρους ιδιαιτερότητες. Που θα έχει αποκλειστικά κοινωνικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα και γι’ αυτό θα πείθει τις τοπικές κοινωνίες για την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητά τους, προσφέροντας μάλιστα ανταποδοτικές υπηρεσίες. Που πάνω απ’ όλα θα έχει συναίσθηση των μεγεθών και των διαστάσεων. Αν στην περίπτωση του λιγνίτη η υπερσυγκέντρωση και ο υδροκεφαλισμός ήταν εκ των πραγμάτων επιβεβλημένος, δε συμβαίνει ασφαλώς το ίδιο με το αιολικό δυναμικό. Δεν μπορεί η Σκύρος να καταναλώνει 30 MW ετησίως και να παράγει το δεκαπλάσιο, ούτε μπορεί να λυθεί το ενεργειακό μας πρόβλημα διασπείροντας σε όλη την επικράτεια αιολικές Πτολεμαΐδες, με εξαιρετικά μικρή μάλιστα διάρκεια ζωής της επένδυσης.

Αν πιστεύετε ότι όλα αυτά όντως μπορούν να δρομολογηθούν στην Ελλάδα της Ψυτάλλειας και των Άνω Λιοσίων, του Κουρουπητού και της Ελευσίνας, του Ασωπού και του Κηφισού, τότε θα έχετε κάθε δικαίωμα να επικρίνετε τους Λευκαδίτες, τους Σκυριανούς και τους Σεριφιώτες.

Πέρα πάντως από τους πολυεθνικούς και εγχώριους μεγαλοκαρχαρίες, τα οικολογικά ζητούμενα αφορούν ολόκληρο το κοινωνικό σώμα. Μερικές ανεμογεννήτριες στην κορυφή του Παναχαϊκού δεν πείραξαν κανέναν, είμαι σίγουρος ότι οι περισσότεροι, περνώντας τη γέφυρα, δεν τις έχετε καν προσέξει. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε όμως ότι σε όλες τις νησιωτικές περιοχές η ανεξέλεγκτη δόμηση μετέτρεψε το αγροτικό ή δασικό τοπίο σε ημιαστικό ή και αστικό, με διώροφες ροζ τούρτες και σομόν μεζονέτες να ξεφυτρώνουν μέσα από τα πεύκα και τις ελιές στο Ιόνιο ή να σκαρφαλώνουν στις πεζούλες του Αιγαίου, με τη συνοδεία βέβαια της απαραίτητης πισίνας. Πισίνες που εξαντλούν τα τελευταία μάλλον αποθέματα νερού των νησιών, κι’ όλα αυτά μέσα σε μια ολοσχερή έλλειψη έργων υποδομής. Μπαζωμένα ρέματα, βόθροι παντού και πίσω από το λοφίσκο η χωματερή να καίει ανεξέλεγκτα. Όλα αυτά συνοδεία ανυποψίαστων αρχιτεκτόνων και μηχανικών, για τους οποίους η λέξη βιοκλιματική αίφνης παραπέμπει στα βιολογικά ράφια του Βασιλόπουλου και των οποίων η αισθητική των επταώροφων σομόν και βεραμάν πολυκατοικιών δίπλα στον Άγιο Χριστόφορο θίγεται από τους ηλιακούς συλλέκτες, γι’ αυτό και αντικαθίστανται από ατομικούς καυστήρες (!).

Κανένα ευρωπαϊκό κράτος δεν έχει τόσο δραστικούς οικιστικούς και πολεοδομικούς περιορισμούς. Και κανένα άλλο ευρωπαϊκό κράτος δεν έχει τόσο μεγάλο ποσοστό παραβάσεων, καταπατήσεων, αυθαιρεσιών, αισθητικής κακοποίησης και συστηματικής καταστροφής του περιαστικού και ευρύτερου περιβάλλοντος. Το φαινομενικά παράδοξο εξηγείται εύκολα: σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής ο κρατικός μηχανισμός έχει διαμορφώσει ένα υπερβολικά ασφυκτικό, εξαιρετικά δυσλειτουργικό και ουσιαστικά παντελώς ατελέσφορο νομοθετικό πλαίσιο, του οποίου η μοναδική χρησιμότητα είναι να υπερβαίνεται πλαγίως με τη μεσολάβηση του διεφθαρμένου πελατειακού συστήματος. Στα ίδια αίτια οφείλεται και η απουσία κτηματολογίου, δασολογίου και συνολικών χαρτών χρήσης γης, πράγμα που διευκολύνει κάθε είδους πολεοδομική λαδιά, αναδεικνύοντας το συγκεκριμένο τομέα του κρατικού μηχανισμού σε πρωταθλητή. Αν η οργανωμένη πολιτεία όμως έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, αν οι πολίτες από την άλλη εκμεταλλεύονται το πλαίσιο αυτό για να επιδιώξει ο καθείς τον προσωπικό του πλουτισμό, τότε αναρωτιόμαστε ποιος θα προστατεύσει το περιβάλλον.

Μάλλον όμως η απάντηση είναι προφανής.