Shake it, Maria!

Ο Στέλιος το είπε για πλάκα, αλλά εγώ το πήρα τοις μετρητοίς. «Aν δεν σου ‘ρχεται κάτι άλλο, γράψε για το δράμα που πέρασες με τους σεισμούς του Πάσχα στην Τριχωνίδα». Κι επειδή εγώ την έκανα συν γυναιξί και τέκνοις με το που έπεσε το τρίτο ταρακούνημα, δεν είχα την πλήρη εμπειρία του πανικού, με ολονυχτία στ’ αυτοκίνητο οικογενειακώς, στρωματσάδα με σλίπινγκ μπαγκ στο πάρκο- που έμαθα ότι ξαναγνώρισε παλιές δόξες- και κονβόι αυτοκινήτων να εγκαταλείπουν το σειόμενο άστυ για τα ασφαλέστερα- υποτίθεται- χωριά. Μου τα περιέγραψε ακροθιγώς ο Στέλιος, δεν ξέρω αν υπερέβαλε, αλλά κι οι δικές μου σεισμικές εμπειρίες από την Αθήνα είναι αρκετές για να αντιληφθώ τι εστί βερίκοκο. Αλλά έχει σημασία μια παρατήρησή του: ακόμη και μια μικρή πόλη σαν το Αγρίνιο, είναι αναπτυγμένη κατά το μοντέλο της πόλης-φυλακής. Μιας πόλης χωρίς οδούς διαφυγής, χωρίς «καταφύγια», ανοικτούς χώρους να εκτονώσουν οι κάτοικοί της το φυσικό φόβο απέναντι σ’ ένα φυσικό φαινόμενο με το οποίο θα ζήσει (και πιθανότατα θα εξαφανιστεί) η ανθρωπότητα.

Για τις διαστάσεις της υδροκέφαλης μητρόπολης, της Αθήνας των 5 εκατομμυρίων κατοίκων του λεκανοπεδίου, ήταν περίπου φυσικό τα πρώτα λεπτά και τις πρώτες ώρες από το ισχυρό ταρακούνημα των 6,5 ρίχτερ να μποτιλιάρουν όλοι οι οδικοί άξονες, να καταρρεύσουν τα τηλεφωνικά δίκτυα και να αντιμετωπίσουν εκατομμύρια άνθρωποι το δίλημμα «ή ταν ή επί τας». Ο μεθερμηνευόμενον, «να πλακωθώ μέσα στην πολυκατοικία, ή να πλακωθώ από την πολυκατοικία, στο πεζοδρόμιό της;», γιατί πού να βρεθεί ελεύθερος χώρος να φιλοξενήσει τον πανικό επί των τεσσάρων τροχών. Αλλά για το Αγρίνιο των 100.000 κατοίκων, το περιστοιχισμένο από εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα ελεύθερης από οικοδομή έκτασης, γιατί να ισχύει το ίδιο μοντέλο ασφυξίας και εγκλωβισμού; Ξέρω, ξέρω. Εσείς σταθήκατε παλικάρια, δεν κλάσατε μέντες να φύγετε πανικόβλητοι απ’ την πόλη, οι περισσότεροι μείνατε φυλλάσσοντες Θερμοπύλες. Αλλά, ας κάνουμε την υπόθεση εργασίας: αν ο Εγκέλαδος επέμενε, αν ήθελε να εξαντληθεί στην υπόγεια σκηνή του μέχρι τέλους, ως Ρουβάς στη σκηνή της Eurovision που δονείται στους ρυθμούς του “Shake it” ή ως Σαρμπέλ στο μιξο-φρυξο-λύδιο “Yassou Maria” ; Υποθέτω ότι τότε ο μικρός σας στωικός ηρωισμός ίσως έδινε τη θέση του σε μια πιο ρεαλιστική επιλογή αυτοπροστασίας. Τι θα γινόταν, λοιπόν, αν 50.000 Αγρινιώτες έπρεπε να εγκαταλείψουν ταυτόχρονα και σε σύντομο χρόνο την πόλη με τα αυτοκίνητά τους ή να διανυκτερεύσουν σε απόσταση ασφαλείας από τις κατοικίες τους αλλά όχι κάτω από την αβέβαιη πολυώροφη επιβουλή τους; Σε μικροκλίμακα, θα συνέβαινε ότι συνέβη και στην Αθήνα. Οι πλατείες και το πάρκο θα ασφυκτιούσαν, ενδεχομένως θα δίνονταν μάχες για κάθε πέντε τετραγωνικά μέτρα του, μια θέση πάρκινγκ σ’ έναν ασφαλή δρόμο θα πυροδοτούσε συμπλοκές και η αλληλεγγύη του κοινού φόβου θα κονταροχτυπιόταν με τον ανταγωνισμό της επιβίωσης. Ακραίο, αλλά όχι εκτός ρεαλισμού το σενάριο, ισχύει σε περίπτωση φυσικών και αφύσικων καταστροφών στις οποίες είναι εκτεθειμένη κάθε πόλη- φυλακή.

Περσινά, ξινά σταφύλια θα μου πείτε, τι μας θυμίζεις σεισμούς, λιμούς και καταποντισμούς, τώρα που σφίξαν οι ζέστες και ετοιμαζόμαστε για τα μπάνια του λαού; Πράγματι, δεν έχω λόγους να σας ταράξω, δεν έχω ασφαλείς πληροφορίες για απόρρητα σήματα της ομάδας Βαρώτσου (τι θυμήθηκα τώρα!) περί επικείμενου σεισμού που έφτασαν στο Μέγαρο Μαξίμου, στον ΟΑΣΠ και στην Πολιτική Προστασία, δεν διαθέτω προφητεία του Νοστράδαμου, ούτε πρόβλεψη της Βίκυς Παγιατάκη ή της έτι εγκυροτέρας Λίτσας Πατέρα. Και είμαι μάλλον συμφιλιωμένος με την ιδέα ότι θα ζούμε για πάντα πάνω στα δονούμενα στρώματα της ανασφάλειας πάνω στην οποία στερεώνεται κάθε τετραγωνικό εκατοστό αυτού του πλανήτη. Ο κόσμος μας, τα τοπία που απολαμβάνουμε, οι ορεινοί όγκοι που μας γοητεύουν, τα βάραθρα που μας δημιουργούν ίλιγγο, τα βάθη της θάλασσας που μας προκαλούν δέος, είναι προϊόντα αυτής της ανασφάλειας, μιας ακατάπαυστης δημιουργικής καταστροφής που συντελείται διαρκώς, εδώ και εκατομμύρια χρόνια, είτε μας δονεί και την αντιλαμβανόμαστε, είτε όχι. Θα περάσουν μάλλον μερικές εκατοντάδες χρόνια ακόμη μέχρις ότου- όπως απλοϊκά το φαντάζομαι εγώ- να έχουμε τη δυνατότητα να στείλουμε όργανα ακριβείας σε βάθος 30 χιλιομέτρων στο φλοιό της γης, να δούμε και να παρατηρήσουμε τι συμβαίνει με τις τεκτονικές πλάκες, να προβλέπουμε κάθε χιλιοστό μετατόπισής τους που θα ταράζει την αμεριμνησία μας. Φαντάζομαι ότι τότε, λίγο μετά το δελτίο καιρού θα ακολουθεί δελτίο γεωλογικών φαινομένων, με αιθέριες υπάρξεις που με την υπόκρουση του “Shake it!” ή του “Yassou Maria” ( ή και με έναν ευφάνταστο συνδυασμό τους) θα αναγγέλλουν με απόλυτη ψυχραιμία σεισμούς, τσουνάμι, ηφαιστειακές εκρήξεις χωρίς τίποτε απ’ αυτά να συνεπάγεται καταστροφή.

Αλλά μέχρι τότε, πρέπει να διαχειριστούμε ευφυώς την ανασφάλειά μας. Να διαχειριστούμε τον κίνδυνο. Τι χρειάζεται να θυσιάσουμε; Ω, κάτι πολύ απλό, από το οποίο δεν εξαρτάται η επιβίωσή μας. Το κέρδος. Ενδεχομένως στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου οικονομικού συστήματος αυτή η «μικρή θυσία» να φαίνεται αδύνατη- και είναι, τουλάχιστον στον ορατό ορίζοντα. Αλλά στην μικροκλίμακα μιας τοπικής κοινωνίας, στην οποία τα μικροσυμφέροντα της οικονομίας της γης δεν έχουν ακόμη γίνει γιγάντια, ίσως δεν πρόκειται για ουτοπία. Τι θα έχανε το Αγρίνιο, για παράδειγμα, αν οι τοπικές αρχές χειρίζονταν με φειδώ τους συντελεστές δόμησης, αν η πόλη αναπτυσσόταν κατ’ έκταση και όχι καθ’ ύψος, αν οι ελεύθεροι, δημόσιοι χώροι συναγωνίζονταν σε έκταση τους κατειλημμένους ιδιωτικούς, αν οι δρόμοι είχαν το διπλό φάρδος, αν κάθε σχολείο είχε έκταση ποδοσφαιρικού γηπέδου, αν υπήρχαν τρία-τέσσερα παπαστράτεια πάρκα; Το Αγρίνιο, τίποτε. Κάποιοι Αγρινιώτες, θα έχαναν τις μίζερες υπεραξίες του real estate. Κάποιοι άλλοι θα έχαναν τις ψήφους και τα «τυχερά». Το κράτος θα έχανε φορολογικά έσοδα, προορισμένα έτσι κι αλλιώς για έργα ασφυξίας. Οι εργολάβοι θα έχαναν οικόπεδα δι’ αντιπαροχήν. Ολοι θα κέρδιζαν ζωτικό χώρο- διεξόδους διαφυγής αλλά και λόγους παραμονής σε μια πόλη που αξίζει να τη ζεις, έστω και δονούμενη στο ακαλαίσθητο χορευτικό τέμπο του Ρουβά ή του Σαρμπέλ.

ΚΙΜΠΙ

Kibi2g@yahoo.gr