ΟΙΚΟΜΑΧΙΕΣ

Εγκατάσταση 83 (;) ανεμογεννητριών στη Σέριφο. Κατασκευή φράγματος στον άνω ρου του Αράχθου, στο γεφύρι της Πλάκας. Σαράντα επτά ανεμογεννήτριες στο Μέγα Όρος της Λευκάδας, πάνω από το Πόρτο Κατσίκι και τον όρμο της Βασιλικής. Αντίστοιχη επένδυση προωθείται στον Ανατολικό Πάρνωνα και, φυσικά, σε πολλά άλλα ανεμόεντα σημεία του ελλαδικού χώρου. Η ενεργοβόρα Πεσινέ δόθηκε κοψοχρονιά σε έναν γαλαζοπράσινο διαπλεκόμενο με υποσχετική τριών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας στα Αντίκυρα Βοιωτίας – 2 μονάδες φυσικού αερίου και μια με εισαγόμενο (!) άνθρακα (!).

Όλα αυτά τα επικείμενα έργα έχουν ένα κοινό σημείο: την οργισμένη αντίδραση των κατοίκων στις περιοχές που πρόκειται να χωροθετηθούν. Αντιδράσεις που επικαλούνται βεβαίως λόγους περιβαλλοντικούς, άλλοτε πραγματικούς και άλλοτε προσχηματικούς. Η προστασία της αλεπούς και των άλλων νυκτόβιων φιγουράρει στις διακηρύξεις κατοίκων περιοχών που μέχρι πριν από λίγο κρεμούσαν τα δυστυχή ζωντανά από τα κλαδιά των δέντρων. Στη Σκύρο, επιχειρώντας να αποτρέψουν μια τερατώδη εγκατάσταση 111 ανεμογεννητριών, επικαλούνται το σκυριανό αλογάκι, για το οποίο οι οικολογικές οργανώσεις τούς κατηγορούσαν ότι μέχρι τώρα το ΄τρωγαν.

Τι συμβαίνει λοιπόν; Κοντόφθαλμες αντιδράσεις μερικών οικοπεδούχων που αρνούνται τη μοναδική ελπίδα σωτηρίας του πλανήτη; Ζαμανφουτισμός και απώλεια κοινωνικής συνείδησης ορισμένων οπαδών της λογικής «όξω από την πόρτα μας και όπου θέλει ας είναι;» Απεριόριστος τοπικισμός, υποκινούμενος από μικροπολιτευτές και μεγαλοπαράγοντες; Και τέλος πάντων οι κάτοικοι της Πτολεμαΐδας και του Αλιβερίου, οι ξεσπιτωμένοι των Κρεμαστών και του Μόρνου είναι παιδιά ενός κατώτερου θεού;

Η απάντηση για όλα αυτά, όσο κι αν ηχεί σφόδρα παλαιοκομμουνιστικό, είναι ότι φταίει ο καπιταλισμός. Αν έχετε καμιά αμφιβολία, δεν έχετε παρά να αναλογιστείτε αυτό που συμβαίνει με τις συμφωνίες του Κιότο για τους περιορισμούς (sic) στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. Μαζεύτηκαν οι εκπρόσωποι των ισχυρών βιομηχανικών χωρών κι αποφάσισαν, έτσι αυθαίρετα, ποιο ποσοστό ρύπανσης αναλογεί στον καθένα. Κι όποιος ανακαλύπτει ότι του περισσεύει λίγο ποσοστό μπορεί κάλλιστα να το πουλήσει (!) στον άλλο. Με άλλα λόγια, όχι μόνο δεν κάνουν τίποτε ουσιαστικό και άμεσο για την αναστροφή του φαινομένου του θερμοκηπίου, αλλά και κερδοσκοπούν επί των ποσοστών καταστροφής του πλανήτη. Πουλάνε και τζογάρουν το μολυσμένο αέρα που θα αναπνέουμε εμείς και τα εγγόνια μας για καμιά εκατονταετία ακόμη.

Η ίδια ακριβώς λογική επικρατεί και στις προσπάθειες για προώθηση και καθιέρωση εναλλακτικών και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Πεδίον δόξης λαμπρόν για όποιον κατεργάρη μυρίζεται κέρδος με ουρά, και μάλιστα με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Διεθνείς κατασκευαστικοί οίκοι ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε τεράστια αιολικά πάρκα. Το κέρδος είναι τριπλό: χρηματοδοτούνται αφειδώς από τα ευρωπαϊκά ταμεία, πωλούν το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα σε υψηλότερες τιμές και απολαμβάνουν όλες τις διευκολύνσεις που μπορεί το κράτος να προσφέρει σε περιβαλλοντικό, χωροτακτικό και οικονομικό επίπεδο. Είναι προφανέστατο ότι η επιδίωξή τους δεν είναι ούτε η σωτηρία του πλανήτη ούτε η καθιέρωση εναλλακτικών μορφών ενέργειας ούτε βέβαια ο σεβασμός στις εκάστοτε τοπικές ιδιαιτερότητες, και γι΄ αυτό όλες οι επενδύσεις που σχεδιάζονται διακρίνονται από τον τερατώδη γιγαντισμό τους.

Αν αυτά συμβαίνουν στις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, μπορείτε εύκολα να φανταστείτε τι συμβαίνει στην ταλαίπωρη Ελλαδίτσα. Στην Ελλάδα τού κυριολεκτικά ανύπαρκτου ενεργειακού σχεδιασμού, στην Ελλάδα της αρπαχτής και του λαδώματος, στην Ελλάδα των διαπλεκόμενων αποικιακών συμβάσεων για τα έργα υποδομής, στα οποία μέχρι και η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, αγκαλιά με τη Μονή Τοπλού ανακάλυψε ότι άνετα μπορεί να κερδοσκοπήσει. Στην Ελλάδα που γέμισε με μπλε κάδους για απόρριψη ανακυκλώσιμων υλικών, που ανακυκλώνονταν βέβαια όσο διαρκούσε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα – τώρα όμως πετιούνται όμορφα και ήσυχα στις ωραίες μας χωματερές.

Εκτός πάλι αν πιστεύετε ότι είναι ικανός ο Καραμανλής με τον Σιούφα, τον Αθανασόπουλο, τον Βουρλούμη και κάνα δυο καρεκλοκένταυρους συνδικαλιστές της ΔΕΗ να σχεδιάσουν, να προωθήσουν και να εκτελέσουν μια μακροχρόνια ενεργειακή πολιτική. Πολιτική που θα σέβεται το περιβάλλον, που θα αξιοποιεί το υδατικό και αιολικό δυναμικό, που θα σχεδιάζει τη σταδιακή αντικατάσταση του θερμοηλεκτρικού δυναμικού. Πολιτική όμως που θα ξετυλιχτεί με τρόπο τέτοιο ώστε να συνδυάζει τις τοπικές με τις εθνικές ανάγκες, να συνταιριάζει την οικονομική με τη περιβαλλοντική παράμετρο, που θα λαμβάνει υπόψη της τις επιμέρους ιδιαιτερότητες. Που θα έχει αποκλειστικά κοινωνικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα και γι’ αυτό θα πείθει τις τοπικές κοινωνίες για την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητά τους, προσφέροντας μάλιστα ανταποδοτικές υπηρεσίες. Που πάνω απ’ όλα θα έχει συναίσθηση των μεγεθών και των διαστάσεων. Αν στην περίπτωση του λιγνίτη η υπερσυγκέντρωση και ο υδροκεφαλισμός ήταν εκ των πραγμάτων επιβεβλημένος, δε συμβαίνει ασφαλώς το ίδιο με το αιολικό δυναμικό. Δεν μπορεί η Σκύρος να καταναλώνει 30 MW ετησίως και να παράγει το δεκαπλάσιο, ούτε μπορεί να λυθεί το ενεργειακό μας πρόβλημα διασπείροντας σε όλη την επικράτεια αιολικές Πτολεμαΐδες, με εξαιρετικά μικρή μάλιστα διάρκεια ζωής της επένδυσης.

Αν πιστεύετε ότι όλα αυτά όντως μπορούν να δρομολογηθούν στην Ελλάδα της Ψυτάλλειας και των Άνω Λιοσίων, του Κουρουπητού και της Ελευσίνας, του Ασωπού και του Κηφισού, τότε θα έχετε κάθε δικαίωμα να επικρίνετε τους Λευκαδίτες, τους Σκυριανούς και τους Σεριφιώτες.

Πέρα πάντως από τους πολυεθνικούς και εγχώριους μεγαλοκαρχαρίες, τα οικολογικά ζητούμενα αφορούν ολόκληρο το κοινωνικό σώμα. Μερικές ανεμογεννήτριες στην κορυφή του Παναχαϊκού δεν πείραξαν κανέναν, είμαι σίγουρος ότι οι περισσότεροι, περνώντας τη γέφυρα, δεν τις έχετε καν προσέξει. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε όμως ότι σε όλες τις νησιωτικές περιοχές η ανεξέλεγκτη δόμηση μετέτρεψε το αγροτικό ή δασικό τοπίο σε ημιαστικό ή και αστικό, με διώροφες ροζ τούρτες και σομόν μεζονέτες να ξεφυτρώνουν μέσα από τα πεύκα και τις ελιές στο Ιόνιο ή να σκαρφαλώνουν στις πεζούλες του Αιγαίου, με τη συνοδεία βέβαια της απαραίτητης πισίνας. Πισίνες που εξαντλούν τα τελευταία μάλλον αποθέματα νερού των νησιών, κι’ όλα αυτά μέσα σε μια ολοσχερή έλλειψη έργων υποδομής. Μπαζωμένα ρέματα, βόθροι παντού και πίσω από το λοφίσκο η χωματερή να καίει ανεξέλεγκτα. Όλα αυτά συνοδεία ανυποψίαστων αρχιτεκτόνων και μηχανικών, για τους οποίους η λέξη βιοκλιματική αίφνης παραπέμπει στα βιολογικά ράφια του Βασιλόπουλου και των οποίων η αισθητική των επταώροφων σομόν και βεραμάν πολυκατοικιών δίπλα στον Άγιο Χριστόφορο θίγεται από τους ηλιακούς συλλέκτες, γι’ αυτό και αντικαθίστανται από ατομικούς καυστήρες (!).

Κανένα ευρωπαϊκό κράτος δεν έχει τόσο δραστικούς οικιστικούς και πολεοδομικούς περιορισμούς. Και κανένα άλλο ευρωπαϊκό κράτος δεν έχει τόσο μεγάλο ποσοστό παραβάσεων, καταπατήσεων, αυθαιρεσιών, αισθητικής κακοποίησης και συστηματικής καταστροφής του περιαστικού και ευρύτερου περιβάλλοντος. Το φαινομενικά παράδοξο εξηγείται εύκολα: σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής ο κρατικός μηχανισμός έχει διαμορφώσει ένα υπερβολικά ασφυκτικό, εξαιρετικά δυσλειτουργικό και ουσιαστικά παντελώς ατελέσφορο νομοθετικό πλαίσιο, του οποίου η μοναδική χρησιμότητα είναι να υπερβαίνεται πλαγίως με τη μεσολάβηση του διεφθαρμένου πελατειακού συστήματος. Στα ίδια αίτια οφείλεται και η απουσία κτηματολογίου, δασολογίου και συνολικών χαρτών χρήσης γης, πράγμα που διευκολύνει κάθε είδους πολεοδομική λαδιά, αναδεικνύοντας το συγκεκριμένο τομέα του κρατικού μηχανισμού σε πρωταθλητή. Αν η οργανωμένη πολιτεία όμως έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, αν οι πολίτες από την άλλη εκμεταλλεύονται το πλαίσιο αυτό για να επιδιώξει ο καθείς τον προσωπικό του πλουτισμό, τότε αναρωτιόμαστε ποιος θα προστατεύσει το περιβάλλον.

Μάλλον όμως η απάντηση είναι προφανής.