Λούρος Ουέστ

Ο Δημήτρης Ντάουλας, προϊστάμενος της Κτηματικής Υπηρεσίας του νομού μας, δείχνει άνθρωπος τίμιος και ειλικρινής που σίγουρα δεν φοβάται, όπως θα διαπιστώσετε και παρακάτω, πιστεύει στη βοήθεια του Θεού στο δύσκολο έργο που έχει αναλάβει, αγαπημένες του λέξεις είναι καταπατητές, παρανομία κι αυθαίρετα, κι αν ακόμη σ’ ένα- ενάμιση χρόνο βγαίνει στη σύνταξη και θα μπορούσε κάλλιστα να περάσει ακύμαντα αυτά τα τελευταία χρόνια της σταδιοδρομίας του, δεν διστάζει να τα βάλει με παγιωμένα συμφέροντα και νοοτροπίες σχεδόν 40 χρόνων. Στην πολύπαθη περιοχή του Λούρου όλα ξεκίνησαν όταν «οι πρώτοι σύγχρονοι πιονέροι έφθασαν σ’ αυτή την άγρια περιοχή στις αρχές της δεκαετίας του ’70, αλλά απόλυτα ικανοί και παρά τις δυσκολίες και τα ελάχιστα εφόδια που είχαν μαζί τους, κατάφεραν να επιβιώσουν σ’ αυτό το τόσο αφιλόξενο τοπίο εξοντώνοντας παράλληλα μεγάλο μέρος του ιθαγενούς ζωικού και φυτικού πληθυσμού. Σύντομα το παράδειγμά τους θ’ ακολουθήσουν κι άλλοι κι άλλοι κι άλλοι…»

Δώστε μας, κ. Ντάουλα, ένα μικρό ιστορικό της αυθαίρετης δόμησης στην περιοχή του Λούρου.

Τα αυθαίρετα κτίσματα στον Λούρο ξεκίνησαν μετά το ‘70 και κυρίως αυτή η παράνομη δραστηριότητα κορυφώθηκε γύρω στο ‘80 και συνεχιζόταν μέχρι πρότινος. Ενδέχεται μάλιστα και τώρα κάποιος να προβαίνει σε τέτοιες ενέργειες. Η υπηρεσία απ’ το 1991 που ιδρύθηκε, γιατί πριν αντίστοιχα τμήματα της Κτηματικής υπάγονταν στις αντίστοιχες ΔΟΥ, στις εφορίες δηλαδή, προσπάθησε να ελέγξει το φαινόμενο, ωστόσο όμως δεν είχαμε φθάσει σ’ ένα καλό επίπεδο. Απλώς επιβάλλονταν αποζημιώσεις αυθαίρετης χρήσης σε χαμηλά επίπεδα. Σε σημερινά δεδομένα από 60, 80 έως 250 ευρώ ετησίως το ανώτερο. Θα έλεγα εξευτελιστικά ποσά.

Γνωρίζουμε σήμερα τον ακριβή αριθμό των αυθαίρετων κτισμάτων στην περιοχή;

Είναι γύρω στα 522 κτίσματα στον Λούρο, στο νησί της Τουρλίδας και στην Τουρλίδα. Αυτά είναι που έχουν δηλωθεί στην υπηρεσία. Ενδέχεται να είναι και παραπάνω, καθώς δεν είναι όλα καταγραμμένα και γίνονται συνεχώς έλεγχοι. Εγώ υπολογίζω πάνω από 800 τα κτίσματα στην ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει ακόμη, εκτός από τις προαναφερθείσες περιοχές, το Διόνι και την Κατοχή.

Σε ποιους ανήκουν;

Είναι και υπάλληλοι, είναι περίπου απ’ ό,τι έχουμε διαπιστώσει 65 με 70 υπάλληλοι, είναι επιχειρηματίες και βεβαίως και φτωχοί άνθρωποι. Αλλά το επιχείρημα ότι είναι τάχατες άνθρωποι βιοπαλαιστές δεν ευσταθεί. Οι περισσότεροι είναι κάτοικοι του Αγρινίου, του Μεσολογγίου, του Αιτωλικού κι άλλων μεγάλων αστικών κέντρων του νομού μας.

Ευσταθεί ότι τα πρώτα κτίσματα ξεκίνησαν ως καλύβες κυνηγών και ψαράδων;

Μερικά ναι, λίγα όμως, 10 με 15 στο Μεσολόγγι. Ήταν οι περιβόητες πελάδες, οι οποίες ήταν ξύλινοι οικίσκοι με πασσάλους μέσα στη θάλασσα για να εξυπηρετούνται οι ψαράδες και ν’ αφήνουν εκεί τα εργαλεία τους. Με το πρόσχημα αυτό επεκτείνονταν συνεχώς και έφτιαχναν, στον Λούρο κυρίως, τα περίφημα φραντζάτα. Αλλά στη συνέχεια έφτιαχναν οικίσκους μέσα, και σκοπό έχουν να τα νομιμοποιήσουν, που δεν πιστεύω ότι θα γίνει ποτέ, και στη συνέχεια να κάνουν πλήρη κατοχή και να φτιάξουν πολυτελέστατες βίλες.

Τι επιπτώσεις έχει αυτή η αυθαίρετη δόμηση στην περιοχή;

Δεν υπάρχει αποχέτευση κι όλα τα λύματα πάνε μέσα στη θάλασσα, δεν έχουν τουαλέτες, παρά μόνο υποτυπώδεις, κι αντιλαμβάνεστε οι μύγες και τα έντομα τι μεταφέρουν. Είναι μια τριτοκοσμική κατάσταση που και τους ίδιους προσβάλλει, αλλά δεν εννοούν να το καταλάβουν. Σε πολλά σημεία δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στην παραλία καθώς υπάρχουν συρματοπλέγματα. Το φυσικό περιβάλλον καταστρέφεται με το κόψιμο δέντρων για το χτίσιμο των σπιτιών, τις διαμορφώσεις των αυλών κλπ. Η περιοχή είναι καταφύγιο πουλιών που ενοχλούνται από τη φασαρία, τα φώτα κλπ. Η ποιότητα που παρέχεται στους λουόμενους είναι σε πολύ χαμηλό επίπεδο.

Τι υποστηρίζουν;

Τίποτα. Δεν έχουν κανένα ουσιαστικό επιχείρημα Λένε ότι εθιμικώ δικαίω κατέλαβαν αυτό το μέρος. Εμείς τους λέμε «τι θα πει αυτό το δίκαιο, κι αν ισχύει για σας, τότε να ισχύσει και για τους άλλους 225.000 Αιτωλοακαρνάνες». Και μάλιστα, το τραγικό είναι ότι αυτή η περιοχή είναι μια από τις ωραιότερες της Ελλάδας θα έλεγα, και με την υπουργική απόφαση 22306 που αποτελεί συνέχεια της συνθήκης RAMSAR, αν αξιοποιηθεί όπως προβλέπει αυτή η υπουργική απόφαση μαζί με το φορέα διαχείρισης λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού και κάτω ρου του Αχελώου που ιδρύθηκε τώρα τελευταία, και σε συνεργασία με τους δήμους Οινιαδών, Μεσολογγίου και Αιτωλικού, θα μεταβληθεί σ’ ένα τεράστιο οικολογικό πάρκο, θα υπάρξει ανάπτυξη, τουρισμός, παρατηρητήρια, θα γίνονται επιστημονικά συνέδρια κλπ. Θα μπορούσε η περιοχή αυτή με δρόμο και ξύλινους οικίσκους, όπως συμβαίνει π.χ. στη Μάλαγα της Ισπανίας, να γίνει παράδεισος για όλους μας που θα τον κληρονομήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας και θα είχε και όφελος, αλλά οι καταπατητές δεν το αφήνουν αυτό. Το εθιμικό δίκαιο που επικαλούνται είναι ένα επιχείρημα για γέλια και για κλάματα, δεν στέκει λογικά εθιμικό δίκαιο. Δηλαδή τι; Να καταλάβω δημόσια έκταση και μάλιστα σε προστατευμένη περιοχή! Επειδή τα νερά στο Μεσολόγγι έχουν και ιαματικές ιδιότητες, θα μπορούσε ν’ αναπτυχθεί κι ο ιαματικός τουρισμός. Αλλά, βλέπετε, τώρα είναι στα χέρια κάποιων καταπατητών, οι οποίοι έχουν το θράσος να επισκέπτονται πολιτικά γραφεία και να παριστάνουν και τον αδικημένο κιόλας!

Με το εκκλησάκι που ήθελαν να χτίσουν, τι έγινε;

Ήρθαν στο γραφείο μου μετά από λίγες μέρες που ανέλαβα και μου είπαν: «Θέλουμε να χτίσουμε ένα εκκλησάκι κλπ.». Λέω: «Απ’ ό,τι γνωρίζω, το θρησκευτικό συναίσθημα του ελληνικού λαού είναι εντονότατο και όλοι αγαπάμε την εκκλησία, αλλά δεν μπορούμε να ταυτίσουμε την εκκλησία με την παρανομία. Φαντάζομαι πως ο Θεός δεν θέλει να κτιστεί αυθαίρετο κτίσμα-ναός. Έτσι, λοιπόν, αν έχετε σχέδια για εκκλησία με όλο τον τύπο κι όλη τη μονιμότητα, ελάτε να συνεισφέρω κι εγώ, αλλά όμως να εγκρίνουμε εμείς παράνομο κτίσμα για να γίνει εκκλησία, νομίζω πως κάτι τέτοιο προσβάλλει το θρησκευτικό μας πιστεύω».

Ποια θέση έχουν πάρει στο ζήτημα η Νομαρχία κι ο δήμος Οινιαδών;

Καμιά θέση. Εμείς κάναμε μεγάλη σύσκεψη, όπως κάναμε και για τις αμμοληψίες, άλλο μεγάλο θέμα αυτό, στις 16 Φεβρουαρίου στο δήμο Οινιαδών που είναι και ο αρμόδιος δήμος. Ήταν ο δήμαρχος εκεί, καλέσαμε τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, την Πολεοδομία, τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος απ’ τη νομαρχία. Ήρθε μόνο ένας εκπρόσωπος της Διεύθυνσης Πολεοδομίας, οι άλλοι δεν ήρθαν. Εμείς ζητήσαμε τη συνδρομή όλων. Ο δήμαρχος είπε: «Εμείς δεν μπορούμε να βοηθήσουμε, δεν γνωρίζουμε τα στοιχεία των καταπατητών», το ίδιο είπε και το αστυνομικό τμήμα Αιτωλικού. Προτείναμε να βγουν πρωτόκολλα καταχραστών και στη συνέχεια, τώρα τους καλοκαιρινούς μήνες, να δημιουργηθούν κλιμάκια ελέγχου μήπως και τους εντοπίσουμε και ταυτοποιήσουμε τα αυθαίρετα κτίσματα. Πάντως ουσιαστική βοήθεια από πουθενά δεν βλέπουμε.

Τα κόμματα έχουν πάρει θέση;

Καμία θέση.

Πρόσφατα επισκέφτηκε την περιοχή κι ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ.Ρακιντζής. Τι ακριβώς σας είπε;

Μετά από έγγραφα δικά μας προς την επιθεώρηση αλλά και προς τον κ. Ρακιντζή, ήρθε ο ίδιος εδώ, είδε, διαπίστωσε, κι ενώ στην αρχή είχε πει ότι ναι μεν θα πέσουν τα συρματοπλέγματα, αλλά ότι είναι δύσκολο να γκρεμιστούν όλα τα κτίσματα και θα δούμε τι θα γίνει, με έγγραφό του εκ των υστέρων επισήμανε ότι η συνεργασία μας είναι αγαστή, πορευόμαστε σωστά σ’ αυτό το θέμα, ότι έκανε τις εισηγήσεις του και θα δούμε τα αποτελέσματα.

Εκκρεμεί κάποια καταδικαστική απόφαση απ’ τα ευρωπαϊκά δικαστήρια;

Αναστολή έχουμε πάρει. Νομίζω σε σύντομο χρονικό διάστημα θα επανεξεταστεί το θέμα στο ευρωπαϊκό δικαστήριο κι αντιλαμβάνεστε ότι το πρόστιμο θα είναι τσουχτερό και θα το πληρώσουν οι νομοταγείς πολίτες. Με την ευκαιρία θα ’θελα να πω το εξής. Υπάρχει ένας σύλλογος στο Νιοχώρι, ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος, με πρόεδρο τον κ. Παπαδάτο. Είναι ένας αξιόλογος σύλλογος και ο πρόεδρός του δυναμικός, παρά δε τις δυσκολίες που συναντά εκεί, δεν πτοείται και τον συγχαίρω κι απ’ αυτό το βήμα. Ο κ. Παπαδάτος μάχεται σκληρά εναντίον τους, τους καταγγέλλει προς πάσα αρχή, βοηθάει τις υπηρεσίες όπως τη δική μας, γιατί δεν μπορούμε να έχουμε παντού μάτια και επεμβαίνουμε, και στέκεται αρωγός στις προσπάθειες που κάνουμε εμείς ως υπηρεσία. Αν μιμούνταν τον κ. Παπαδάτο και το σύλλογό του πολλοί άλλοι σύλλογοι, π.χ. ο σύλλογος ιδιοκτητών ξενοδοχείων Αιτωλ/νίας, άλλοι σύλλογοι πολιτιστικοί, αθλητικοί κλπ., νομίζω τότε θα ελεγχόταν περισσότερο ακόμη αυτή η παράνομη δραστηριότητα και θα αναγκάζονταν οι πολιτικοί, ειλικρινά το λέω, να πάρουν στα σοβαρά και τους νομοταγείς πολίτες, διότι με την αδράνεια που μας χαρακτηρίζει σαν λαό, τι γίνεται; Οι παράνομοι παρουσιάζονται μπροστά στους πολιτικούς και της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ ως δυναμικός χώρος που εκπροσωπεί πολλούς ανθρώπους, ενώ στην πραγματικότητα εκπροσωπούν πάρα πολύ λίγους. Να κάνουμε έναν πρόχειρο υπολογισμό:. ας υποθέσουμε ότι είναι 800 οι καταπατητές, να τους βάλουμε επί 5 ψήφους, που δεν είναι, μας κάνει 4.000, με τους άλλους 225.000 -που σίγουρα απ' αυτούς οι 150.000 ψηφίζουν- τι γίνεται; Άρα δεν υπάρχει πολιτικό κόστος για τους πολιτικούς, νομίζω ότι η δυναμική που εκφράζεται απ’ τους συλλόγους που έχουν ιδρύσει οι καταπατητές και η αδράνεια των νομοταγών πολιτών ενισχύει το θράσος αυτών. Έτσι οι πολιτικοί υπολογίζουν τις ψήφους αυτών, κι όλες τις άλλες ψήφους των νομοταγών πολιτών τις θεωρούν δεδομένες. Με την ευκαιρία, θα ’θελα να πω πως έστειλα έγγραφο στο Πρωτοδικείο Μεσολογγίου να ελέγξει τη νομιμότητα των συλλόγων αυτών γιατί παραπλάνησαν και τις δικαστικές αρχές. Πήγαν και είπαν ότι θα είναι εξωραϊστικός σύλλογος ή σύλλογος προστασίας του περιβάλλοντος, και είναι σύλλογοι καταπατητών.

Τι ενέργειες κάνατε εσείς απ’ τη στιγμή που αναλάβατε υπηρεσία;

Το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να υπερδιπλασιάσουμε το πρόστιμο. Το πήγαμε 600 ευρώ, με προοπτική να φθάσει στα επίπεδα εκείνα που πρέπει. Είναι ντροπή και τα 600 ευρώ, γιατί το ποσό είναι χαμηλό κατά την εκτίμησή μας, αλλά σκεφτήκαμε ότι δεν θα ήταν σωστό ευθύς εξ αρχής να το φθάσουμε στα ανώτατα επίπεδα, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε όσους έχουν ακόμη συνείδηση, να αποχωρήσουν και να φύγουν. Ήδη 10 απ’ αυτούς γκρέμισαν τα αυθαίρετα κτίσματα, το δήλωσαν στην υπηρεσία και πήγαμε εμείς και το διαπιστώσαμε. Φέτος έχουμε σκοπό να γίνει κτηματογράφηση και ν’ αυξηθεί ακόμη το πρόστιμο, σε 2-3 χρόνια μάλιστα να φθάσει σε τόσο ψηλά επίπεδα, ώστε κι απ’ αυτή την πλευρά ν’ αναγκαστούν να φύγουν. Λένε ότι το κράτος είναι εισπρακτικός οργανισμός, ότι τάχατες νομιμοποιεί την παρανομία ανεβάζοντας το πρόστιμο για να εισπράττει. Εμείς λέμε: «Όχι, φύγετε αυτήν τη στιγμή και να μην εισπράξουμε τίποτα, να ελευθερωθεί ο χώρος». Μόλις ανεβάσαμε το πρόστιμο, αμέσως οι καταπατητές κατέφυγαν στα δικαστήρια και συνεχώς αναβάλλονται αυτές οι υποθέσεις και τώρα έχουμε για τις 15 Οκτωβρίου τα πρώτα δικαστήρια όπου θα εκδικαστούν αυτές οι υποθέσεις. Ελπίζω πως δεν θα δικαιωθούν, αλλά θα δούμε.

Βγάζουμε πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής σε όσους είναι εντός της χερσαίας ζώνης, τα οποία στη συνέχεια τα στέλνουμε στη Διεύθυνση Πολεοδομίας και με απόφαση νομάρχη για να κατεδαφιστούν. Μέχρι σήμερα δεν έχει κατεδαφιστεί κανένα. Όσα είναι εντός του αιγιαλού τα στέλνουμε στην Περιφέρεια, γιατί για όσα είναι εντός της ζώνης του αιγιαλού υπεύθυνος για την κατεδάφιση είναι ο περιφερειάρχης. Αλλά μέχρι σήμερα ούτε ο περιφερειάρχης ούτε ο νομάρχης έχουν προβεί σε κάποια κατεδάφιση.

Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι δεν έγινε κάτι τέτοιο;

Προφανώς δεν θέλουν να συγκρουστούν, δεν έχουν τα κότσια να τα βάλουν μ’ αυτούς, δεν ξέρω γιατί. Η ελληνική πολιτεία και οι εκπρόσωποί της, βουλευτές, υπηρεσίες κλπ., αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες ακόμη, δεν είμαστε έτοιμοι να συγκρουστούμε με την παρανομία. Αν συγκρουστεί το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας με την παρανομία, εγώ πιστεύω ότι σ’ ένα μήνα μέσα το κράτος θα διορθώσει πάρα πολλά πράγματα. Δεν ξέρω για ποιους περίεργους λόγους τούς θωπεύει τρόπον τινά η πολιτεία. Εμείς χάνουμε εργατοώρες, και λέω χάνουμε αν κρίνουμε απ’ το αποτέλεσμα, βγάζουμε π.χ. ένα πρωτόκολλο διοικητικής απόλυσης και κατεδάφισης κι αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στα συρτάρια της Περιφέρειας και της Πολεοδομίας εδώ.

Τελευταία ενέργεια που κάναμε ήταν ότι ζητήσαμε απ’ την εισαγγελία ν’ ασκηθούν διώξεις σε βάρος των καταπατητών, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Τι προβλήματα συναντήσατε;

Είχα τηλεφωνικές απειλές κατά της ζωής μου αλλά και κατά των μελών της οικογένειάς μου. Απειλές του τύπου: «Μέτρησες τα παιδιά σου; Δεν θα βρεις τον ίδιο αριθμό αύριο το πρωί». Αυτό έγινε τους πρώτους μήνες. Κατήγγειλα το θέμα στον εισαγγελέα, στα αστυνομικά τμήματα, στην επιθεώρηση, και απεδείχθη μετά από έρευνα που έγινε πως έπαιρναν από καρτοτηλέφωνα. Είχαν δηλαδή την προνοητικότητα να μην εντοπιστούν. Το σύνολο των τηλεφωνημάτων ήταν από το Μεσολόγγι και δύο από το Αγρίνιο. Οι σύλλογοι που ίδρυσαν οι καταπατητές πήγαν στο υπουργείο ζητώντας την κεφαλή μου επί πίνακι, τη μετάθεσή μου δηλαδή, αλλά μέχρι σήμερα η πολιτική ηγεσία δεν ενέδωσε σ’ αυτή τους την απαίτηση.

Συμμάχους βρήκατε;

Πάρα πολλούς. Πρώτοι και καλύτεροι οι εκπρόσωποι του τοπικού τύπου, το σύνολο του τοπικού τύπου εκτός από δύο εφημερίδες, την Αιχμή και τη Συμπολιτεία, που οι ιδιοκτήτες τους, ο μεν κ. Στέλιος έχει παράνομο κτίσμα, ο δε κ. Μουρκούσης είχε, αλλά κάηκε. Η Συμπολιτεία -για να ’μαι δίκαιος- μια φορά έγραψε κάτι και μετά σταμάτησε. Η Αιχμή προσπάθησε 2-3 φορές να μειώσει το έργο μου και την προσφορά μου. Όμως όλος ο υπόλοιπος τύπος, ο Αχελώος, τα ραδιόφωνα επαινούν το έργο μου και πρέπει ν’ αναφέρω εδώ και το εξής: εμείς κάνουμε τη δουλειά μας, το καθήκον μας, το αυτονόητο δηλαδή και πληρωνόμαστε γι’ αυτό, όμως δεν μπορώ να μην ευχαριστήσω όλους τους εκπροσώπους του τύπου, γραπτού και ηλεκτρονικού, οι οποίοι στηρίζουν αυτή την προσπάθεια, γιατί αν ήμουν μόνος μου θα ήμουν στην απομόνωση. Επειδή είναι καχύποπτη -και δικαίως- η ελληνική κοινωνία μ’ αυτά που συμβαίνουν και βλέπει γύρω της, θα λέγανε: «Γιατί αυτός αυξάνει τα πρόστιμα; Τι θέλει; Πού το πάει;» Ενώ τώρα, με τη δημοσιότητα και τη διαφάνεια που υπάρχει στο θέμα, δεν έχουν στηρίγματα σ’ αυτό. Θα λέγανε δηλαδή: «Μήπως θέλει κάτι παραπάνω και μας εκβιάζει;» Τώρα τέτοια επιχειρήματα δεν έχουν. Άλλοι σύμμαχοι είναι ο Σύλλογος Προστασίας του Περιβάλλοντος που προανέφερα, πέρα από κει είναι η επιθεώρηση, και μάλιστα ο κ. Ρακιντζής δημοσίως επαίνεσε την υπηρεσία και εμένα, άλλοι υπηρεσιακοί παράγοντες όπως ο κ. Τζάμος, πρώην προϊστάμενος ΝΕΦΑ, και πολλοί απλοί άνθρωποι που με σταματούν στο δρόμο και επαινούν το έργο μου. Αν αυτό μορφωθεί σαν κίνημα, σε σύντομο χρονικό διάστημα θ’ αναγκαστεί η πολιτεία να επιβάλει τη νομιμότητα προς αυτή την κατεύθυνση. Γιατί αν διαπιστώσουν οι πολιτικοί ότι ο λαός θέλει τη νομιμότητα εδώ και τώρα -που είναι και φυσικό να τη θέλει- οι πολιτικοί δεν θα μπορούν να κάνουν διαφορετικά.

Τι θα γίνει από δω και στο εξής;

Θα συνεχίσουμε την κτηματογράφηση. Τώρα το καλοκαίρι θα πάνε συνεργεία στον Λούρο και θ’ αυξήσουμε όπως είπαμε τα πρόστιμα. Το πρώτο θετικό είναι ότι έχει περιοριστεί αυτό το φαινόμενο. Δεν κτίζονται πια αυθαίρετα, δεν τολμάει κανείς, πιστεύουμε ότι αναδείχθηκε το πρόβλημα στην κοινωνία καθώς πολύς κόσμος δεν το ήξερε, ηθικά είναι καταδικασμένοι στη συνείδηση του ελληνικού λαού όλοι αυτοί οι παρανομούντες, έφθασε το θέμα σε ανώτατα επίπεδα εξουσίας και ο κ. Ρακιντζής πήρε θέση υπέρ της υπηρεσίας μας εγγράφως. Οπότε, νομίζω ότι θέλει λίγο χρόνο ακόμα να ωριμάσει και θα αντιμετωπιστεί πιο δραστικά το θέμα το επόμενο διάστημα. Επαναλαμβάνω δε πως οτιδήποτε έχει καταδικαστεί στη συνείδηση του λαού, δεν έχει πολύ χρόνο ζωής. Αν υπάρξει και προεκλογική πίεση μέσα από συλλόγους και τον τύπο, θα αναγκαστούν και οι πολιτικοί ν’ αλλάξουν στάση και να πάρουν θέση.

Εμείς θα κλείσουμε περίπου όπως αρχίσαμε, με ένα μικρό απόσπασμα που μας έδωσε ο κ. Ντάουλας από την απάντηση του αρχηγού των Ινδιάνων Σιάτλ, το 1854, στον τότε Αμερικανό πρόεδρο Φράνκλιν Πιρς, ο οποίος του είχε προτείνει ν’ αγοράσει μια έκταση από τη γη των Ινδιάνων:«Ο λευκός άνθρωπος συμπεριφέρεται στη μητέρα του , τη γη, και στον αδερφό του, τον ουρανό, σαν να ήταν πράγματα που αγοράζονται, που λεηλατούνται, που πουλιούνται, όπως τα πρόβατα ή τα λαμπερά μαργαριτάρια. Η απληστία του θα καταβροχθίσει τη γη και δεν θ’ αφήσει πίσω της παρά μια έρημο. Εμείς ξέρουμε τουλάχιστον αυτό: η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο, ο άνθρωπος ανήκει στη γη».

Γιάννης Μπαζώρας