Σχετικά με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

Με αφορμή την πραγματοποίηση ενός Σεμιναρίου

Στις 9 & 10 Δεκέμβρη 2006 πραγματοποιήθηκε Επιμορφωτικό Σεμινάριο από τα μέλη της συνδικαλιστικής παράταξης Εκπαιδευτική Προοπτική Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αγρινίου – Θέρμου στην Αίθουσα εκδηλώσεων του Δ.Δ. Αγίου Κων/νου Αγρινίου με αντικείμενο τη «διδασκαλία της γλώσσας στο δημοτικό σχολείο». Μεταξύ των στόχων του Σεμιναρίου ήταν η ενημέρωση των συναδέλφων εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με γλωσσολογικές και παιδαγωγικές-διδακτικές διαστάσεις της διδασκαλίας της γλώσσας στο σχολείο. Οι διαστάσεις αυτές καθώς και το σύστοιχο γλωσσικό διδακτικό υλικό που παρουσιάστηκαν από τους πέντε εισηγητές του Σεμιναρίου είχαν, αφενός απόκλιση από τις θεωρητικές και πολιτικο-ιδεολογικές «προδιαγραφές» των νέων αναλυτικών προγραμμάτων και των διδακτικών βιβλίων και, αφετέρου δύσκολα θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν (και, άρα, ν’ ακουστούν) κάτω από άλλη οργανωτική μορφή (π.χ. τα γνωστά υπηρεσιακά σεμινάρια των Σχολικών Συμβούλων).

Πιο συγκεκριμένα, οι εισηγητές, αφού παρουσίασαν θεωρητικά και πρακτικά την πρότασή τους για τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος, έκαναν κριτική στο Πρόγραμμα Σπουδών της γλώσσας καθώς και στα νέα βιβλία της γλώσσας στο δημοτικό σχολείο, δείχνοντας τον ψευδεπίγραφο «επικοινωνιακό» χαρακτήρα της διδακτικής προσέγγισης στα νέα βιβλία, καθώς και τον καθαρά γραμματικο-κεντρικό τους προσανατολισμό.

Επίσης, μέσα και από καίριες παρατηρήσεις και αναφορές των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών σε σημεία του Προγράμματος Σπουδών της γλώσσας, αναδείχτηκαν οι συγκεκριμένες ιδεολογικές και πολιτικές προδιαγραφές συγγραφής του Προγράμματος και των νέων βιβλίων και ο παιδαγωγικά και πολιτικά ελεγχόμενος χαρακτήρας της γλωσσικής διδασκαλίας που αυτά προδιαγράφουν.

Από την άποψη αυτή το Σεμινάριο είχε μεγάλη επιτυχία, στο βαθμό που πέτυχε, αφενός ν’ αναδείξει και μια διαφορετική (απ’ την κυρίαρχη κρατική) επιστημονική προσέγγιση στη διδασκαλία της γλώσσας και, αφετέρου να δημιουργήσει προβληματισμό (σε μια κριτική παιδαγωγικά και προοδευτική κατεύθυνση) σχετικά με τον επιστημονικά αποδεκτό τρόπο διδασκαλίας της γλώσσας στο δημοτικό σχολείο.

Σε μια συγκυρία όπου παρατηρείται μια πλήρης επιμορφωτική «άπνοια» ή η όποια επιμορφωτική δράση γίνεται, αυτή είναι κρατικά, δηλ. πολιτικο-ιδεολογικά, ελεγχόμενη (όσον αφορά τις μορφές και το περιεχόμενό της), επιβάλλεται η ανάληψη ανάλογων πρωτοβουλιών από το αριστερό-ριζοσπαστικό κίνημα στην εκπαίδευση. Γιατί πρέπει να γίνει σαφές ότι όσο αναγκαία είναι η μακρο-πολιτική κριτική της εκπαίδευσης (ως ενός δηλ. απ’ τους θεμελιώδεις «ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους και των κυρίαρχων κοινωνικών δυνάμεων, ο οποίος συμβάλλει στη νομιμοποίηση και αναπαραγωγή των κυρίαρχων - καπιταλιστικών κοινωνικών δομών και σχέσεων») άλλο τόσο αναγκαία είναι και η παρέμβαση (από την πλευρά όσων συμμερίζονται την προηγούμενη θέση) σε έναν απ’ τους πλέον βασικούς «θύλακες» άρθρωσης της αναπαραγωγικής λειτουργίας της εκπαίδευσης, την επιμόρφωση δηλ. των εκπαιδευτικών. Απ’ την άποψη αυτή, είναι σκόπιμη όχι μόνο μια γενικόλογη «καταγγελτική» κριτική στις κυρίαρχες επιμορφωτικές δράσεις της κρατικής εξουσίας και των θεσμοθετημένων φορέων της αλλά, κυρίως, η απόπειρα παρέμβασης και δημιουργίας «ρωγμών» στο θεωρητικό-παιδαγωγικό και ιδεολογικό περιεχόμενο και στις κατευθύνσεις της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, μέσα από την υλοποίηση εναλλακτικών ή «αντίπαλων» επιμορφωτικών δραστηριοτήτων, οι οποίες προφανώς θα κινούνται έξω από το επίσημο θεσμικό πλαίσιο (τόσο των θεσμών εποπτείας και διοίκησης της εκπαίδευσης όσο και των κυρίαρχων συνδικαλιστικών χώρων).

Η παρέμβαση στο επίπεδο των παιδαγωγικών αντιλήψεων και των διδακτικών πρακτικών των εκπαιδευτικών, όσο κι αν κι αν μας «γειώνει» στο (υποτιθέμενο) «α-πολιτικό» επίπεδο της «μικρο-θεώρησης» της εκπαιδευτικής διαδικασίας, δεν είναι καθόλου αμελητέα παράμετρος στο «φαύλο κύκλο» της ταξικής-αναπαραγωγικής λειτουργίας του σχολείου, στην οποία, έτσι κι αλλιώς, εμπλέκονται καθημερινά οι εκπαιδευτικοί, ασυνείδητα ή ενσυνείδητα (…)

Η επιλογή, λοιπόν από την επιστημονική «πιάτσα» εκείνων των παιδαγωγικών οπτικών που αναδεικνύουν την κοινωνική λειτουργία των σχολικών γνώσεων και συμβάλλουν στη συνειδητοποίηση (από τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς) της ταξικής λειτουργίας των κυρίαρχων παιδαγωγικών και διδακτικών πρακτικών που ακολουθούν και οι ίδιοι, αποτελεί ένα σημαντικό ιδεολογικό και πολιτικό «διακύβευμα» για το αριστερό συνδικαλιστικό κίνημα της εκπαίδευσης.

Κώστας Διαμαντής

δάσκαλος